2024 yılının 20 Temmuz gününü de bu hafta sonu geride bıraktık. Bilindiği üzere, adli tatil, her yıl 20 Temmuz’da başlayıp 31 Ağustosa kadar devam eden ve genel olarak adli mercilerin işleyişine ara verdiği dönemdir. Bu tarihler arasında bir çok adli dava ve işlere ara verildiği gibi, hukukumuzda yer verilen sürelerden bir çoğu da durur.

Bu yazımızda Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yer verilen adli tatil uygulamalarına yer verilecektir. 

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), adli tatile ilişkin maddelerine aşağıda yer verilmiştir. Özet olarak, madde 104, adli tatilde duran sürelerin son tarihinin adli tatile rastlaması halinde bu sürelerin adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılacağını düzenlemiştir. Madde 103 ise adli tatilde görülecek dava ve işlere yer vermiştir. 

Adli Tatil Süresi 

MADDE 102- (1) Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.

Adli tatilde görülecek dava ve işler 

MADDE 103- (1) Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür: 

a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi. 

b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler. 

c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları. 

ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar. 

d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri. 

e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar. 

f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler. 

g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler. 

ğ) Çekişmesiz yargı işleri. 

h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler. 

(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir. 

(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a gönderilmesi işlemleri de yapılır. 

(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır. Adli tatilin sürelere etkisi 

Adli Tatilin Sürelere Etkisi

MADDE 104- (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, adli tatil kurumunu 331. Maddesinde düzenlemiş olup, HMK’dan farklı olarak, hangi işlerin görüleceğini düzenlemek yerine, ilgili düzenlemelerden bazılarını Hakimler ve Savcılar Kurulu’na bırakmıştır. Bunun yanında, kovuşturma başlıklı 252. Maddenin 1-a bendinde, 250. Maddede belirtilen suçların acele işlerden sayılacağını ve bunların davalarına adli tatilde de bakılacağını düzenlemiştir. 

Adlî Tatil

Madde 331-  (1) Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.

(2) Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.

(3) Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.

(4) Adlî tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.

Görev Ve Yargı Çevresinin Belirlenmesi 

Madde 250 - (1) Türk Ceza Kanununda yer alan; 

a) Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imâl ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu, 

b) Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar, 

c) İkinci Kitap Dördüncü Kısmın Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (305, 318, 319, 323, 324, 325 ve 332 nci Maddeler hariç), Dolayısıyla açılan davalar; Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yargı çevresi birden çok ili kapsayacak şekilde belirlenecek illerde görevlendirilecek ağır ceza mahkemelerinde görülür. 

(2) Gelen iş durumu göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen suçlara bakmakla görevli olmak üzere, aynı yerde birden fazla ağır ceza mahkemesi kurulmasına, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir. Bu hâlde, mahkemeler numaralandırılır. Bu mahkemelerin başkan ve üyeleri adlî yargı adalet komisyonunca, bu mahkemelerden başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemez. 

(3) Birinci fıkrada belirtilen suçları işleyenler sıfat ve memuriyetleri ne olursa olsun bu Kanunla görevlendirilmiş ağır ceza mahkemelerinde yargılanır. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtayın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler ile (İptal ibare: Anayasa Mah.nin 21/01/2010 tarihli ve E. 2009/52, K. 2010/16 sayılı Kararı ile.)*2*,*3*,*4* askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler saklıdır. *1* 

(4) (Ek fıkra: 22/07/2010-6008 S.K/8.md.) Çocuklar, bu madde hükümleri uyarınca kurulan mahkemelerde yargılanamazlar ve bu mahkemelere özgü soruşturma ve kovuşturma hükümleri çocuklar bakımından uygulanmaz.


Buna göre, 

1.	Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imâl ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu,

2.	Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar,

3.	Millete ve Devlete Karşı Suçlardan (305, 318, 319, 323, 324, 325 ve 332 nci Maddeler hariç); 

•	Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar

•	Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar

•	Milli Savunmaya Karşı Suçlar

•	Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk

Suçlarına ilişkin davalar acele işlerden olup, soruşturma ve kovuşturma adli tatil süresi içerisinde de yapılacaktır.

Bloğumuzda yer alan yazılar yalnızca bilgi verme amacı olup, Hukuk ve  Ceza Muhakemeleri Kanunu uygulamalarına ilişkin bilgi sahibi olmak için alanında uzman avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir. 





Hukuk ve ceza muhakemeleri kanunlarında yer verilen adli tatil kurumunun dava iş ve sürelere etkisi.

Adli Tatilin Dava, İş ve Sürelere Etkisi

Av. Pakize Yıldırım

linkedin

email


12.03.2024 tarihinde yayınlanan 32487 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun* kapsamında yapılan değişikliklerin başında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) uygulaması, adli para cezası sınırları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) düzenlenen sürelerin değiştirilmesi gelmektedir.

Uygulamada karışıklığa sebebiyet veren farklı süreler problemine çözüm getirmek adına, 7 ve 15 gün olarak belirlenmiş olan çeşitli itiraz ve başvuru sürelerinin iki hafta olarak değiştirilerek uyumlu hale getirilmesi sağlanmıştır. 


Ayrıca, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) konusunda sanığın kabulü olmadan da karar verilebileceği uygulamaya konulmuştur. Yine bu değişiklikle HAGB kararına karşı istinafa başvurulabilecektir. Karar, ilk derece mahkemesi sıfatıyla bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verilmiş ise temyiz yoluna da başvurulabilecektir.**

Bunun yanında, istinaf yoluna başvurulması durumunda, ilk derece mahkemesi tarafından gerekçeli karar taraflara tebliğ edilmediğinden tebliğe kadar süre tutum dilekçesi sunulması uygulamasına da bu kanun değişikliği ile son verilmiş olup, istinaf ve temyiz yoluna başvurulması için süreler, kararın taraflara tebliğinden itibaren başlayacaktır.

Her ne kadar tabloda yer verilmiş olsa da istinaf ve temyiz süreleri kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta olarak değiştirilmiştir.

Aşağıdaki tabloda Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan süre değişikliklerine ve önceki hali ile karşılaştırmasına yer verilmiştir. 

![Screen Shot 2024-06-03 at 20.23.18.png](https://res.cloudinary.com/diojojcim/image/upload/v1717435467/Screen_Shot_2024_06_03_at_20_23_18_36bc89bd25.png)
![Screen Shot 2024-06-03 at 20.23.32.png](https://res.cloudinary.com/diojojcim/image/upload/v1717435467/Screen_Shot_2024_06_03_at_20_23_32_0b1c8705ad.png)

Tablonun genişletilmiş haline Türkiye Barolar Birliği sitesinde yer verilen [https://d.barobirlik.org.tr/2024/20240312_8yargipaketikarsilastirma.pdf ](link)linkinden ulaşabilirsiniz. 

Bloğumuzda yer alan yazılar yalnızca bilgi verme amacı olup Ceza Muhakemeleri Kanunu uygulamalarına ilişkin bilgi sahibi olmak için alanında uzman avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir.

*[https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/03/20240312-1.html ](link)

** Türkiye Barolar Birliği Resmi Web sitesi: [https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/kamuoyunda-8-yargi-paketi-olarak-bilinen-kanun-resmi-gazetede-yayimlanmistir-84614](link)


Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan süre değişikliklerine ve önceki hali ile karşılaştırmasına ilişkin tablo

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA

Fikri haklar serimize, henüz değinmediğimiz bir konu olan tasarım hakkı ile devam ediyoruz. Fikri haklara ilişkin diğer yazılarımıza da edinimhukuk.com üzerinden ulaşabilirsiniz. 

Tasarım, kelime olarak “zihinde canlandırılan biçim; tasavvur” anlamına gelmektedir.* Bilinen genel anlamı ile ise; moda şovlarında yer verilen kıyafet ve ayakkabılar, telefon, bilgisayar ve hatta arabalar gibi günlük hayatımızda yeri olan ürünlerin dış görünüşleri birer tasarım ürünüdür. Hemen belirtmek gerekir ki, bu bilgi gerçeğe oldukça yakındır. Hatta, halk arasında en doğru bilinen fikri hak tanımlarından biri tasarıma aittir. Bununla birlikte tasarıma ilişkin daha fazla bilgi edinildiğinde tasarım hakkının çok daha geniş bir alanı kapsadığı anlaşılacaktır.

Tasarım hakkı, diğer fikri haklarla birlikte de var olabilmektedir. Örneğin, patentli bir ürünün bir kısmı ya da tamamı aynı zamanda tasarım ile korunabilmektedir. Yine bir markanın logosu aynı zamanda tasarım olarak korunabilecektir. Bir kitap kapağı hem bir sanat eseri olarak hem de bir tasarım olarak korunabilecektir. Tasarım, günlük hayatımızda karşımıza belki de en çok çıkan fikri mülkiyet hakkıdır. Ayaklarınıza bakın, nerede olduğunuza ve günün hangi saatinde bu yazıyı okuduğunuza göre, ayağınızdaki çorabın şekli ve üzerindeki desen ya da ayakkabınız bir tasarım ürünüdür.

Fikri haklar hukuku kapsamında tasarımın tanımına 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) 55. maddede yer verilmiştir. Madde metni “Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.” şeklindedir.  Tasarım, kısaca, ürünlerin duyularımızla algıladığımız görünümleri ve verdikleri hislerdir.

Kanun koyucu, tasarım tanımını bilinçli olarak oldukça geniş tutmuştur.  Zira, üretilen nesnenin algılanabilen ve görülebilen alanlarında yapılan en küçük değişiklik ve eklemeler dahi tasarım olarak algılanabilecektir. Ancak kanun koyucu, bilgisayar programlarını tasarım kapsamından çıkarmıştır. Zira, bu program yazıları daha çok telif hakları kapsamında bulunan yazılı eserlere benzetilebilmektedir. Bununla birlikte, internet sitesi grafikleri tasarım olarak korunabilmektedir. 

Ülkemizde tasarım tescilli ve tescilsiz olarak korunabilmektedir. Tasarım sahibi tasarımını Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) aracılığı ile tescil ettirmeyi tercih ederse 5 yıllık bir korumaya sahip olabilecek ve 5’er yıllık sürelerle 25 yıla kadar bu koruma süresini uzatabilecektir. 

Tescilsiz tasarım koruması ise ancak Türkiye’de kamuya sunulan, yani kullanıma sunulan, satışa çıkan, reklamı yapılan yahut sergilenen, tasarımın sunulduğu tarihten itibaren 3 yıldır. Belirtmemiz gerekir ki bu koruma süresi uzatılamamakla birlikte tescilli tasarımlarla aynı korumaya da sahip olamayacaktır. Yine de, moda endüstrisi gibi trendlerin hızlı değiştiği endüstriler için tescil sürecinde zaman kaybetmemek ve tasarım özgürlüğünü uzun bir süre kısıtlamamak adına tescilsiz koruma ülkemiz ve dünya çapında yaygın olarak kullanılmaktadır. 

Tasarımın da marka ve patentte olduğu gibi koruma şartları bulunmaktadır. Bu şartlar, tasarım korumasından yararlanacak olan üretimin, tüm dünyada yeni olması ve ayırt ediciliğe sahip olmasıdır. Bu iki kriterin de, tescil istemi için tescil başvuru tarihinden, tescilsiz koruma için ise kamuya sunumundan önce korunması istenen tasarımda var olması aranmaktadır. 

Özet olarak, korunması istenen tasarımın koruma tarihinden önce var olan bir tasarımdan farklı olması aranmaktadır. Bu farklılık yalnızca küçük ayrıntılarla sınırlı kalıyor ve yeni tasarım önceki tasarıma benziyorsa iki tasarım aynı kabul edilecek ve sonraki tarihli tasarım korunamayacaktır. 

Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olup olmadığı, herhangi iki tasarımın, aynı kişi üzerinde bıraktıkları genel izlenimlerin farklı olması ile belirlenmektedir. İki tasarım genel izlenim olarak farklı ise tasarımın ayırt ediciliğe sahip olduğu kabul edilmektedir. 

Hemen belirtmek gerekir ki, uygulamada tasarımın ayırt edici olup olmadığı değerlendirilirken tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de değerlendirilmektedir. Burada bahsi geçen durum, üzerinde tasarım yapılan objenin teknik olarak sahip olduğu özelliklerin tasarıma etkilerinden bahsedilmektedir. Örneğin bir kaşık tasarlarken, sıvı tüketimi için içbükey bir kısmı olması ve kaşığı tutacak bir sapı olması kaşığın teknik özelliklerindendir. Yine, bir bulaşık makinası tasarlarken makinanın içine su alması gereken borularını, tabak, bardak, kaşık koymak için gereken bölmeleri olmasını göze almak gerekecektir. Aynı şekilde bir otopark tasarlarken arabaların girip çıkabileceği kadar bir kapı tasarlamak tasarımcının seçenek özgürlüğünü kısıtlayacak ve kim bu ürünü tasarlarsa tasarlasın bu bölümleri sağlaması gerekecektir. Dolayısıyla bu bölümlerin başka bir tasarım ile aynı olması tasarımın ayırt ediciliğini etkilemeyecek ve tasarım yine de tescillenecektir.  
  
Tasarım, oldukça geniş bir konu olup bu yazımız tasarım hakkına giriş şeklinde bilgilendirme amaçlı okunabilecektir. Tasarım hakkı, serimizin devamında bu konuda başka detaylara da yer verilecektir. Bloğumuzda yer alan yazılar yalnızca bilgi verme amacı olup tasarım hakkına ilişkin bilgi sahibi olmak için alanında uzman avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir.

* Türk Dil Kurumu sözlüğü: https://sozluk.gov.tr


Tasarım, kısaca, ürünlerin duyularımızla algıladığımız görünümleri ve verdikleri hislerdir.

TASARIM NEDİR?

Aile, toplumumuzun temel taşlarından biridir ve evlilik ile kurulur. Ancak, evli çiftler çeşitli sebeplerle evliliklerine son vermek isteyebilmektedirler. Bu durumda boşanma istemi ile mahkemeye başvurmaları gerekecektir. 

Bazı evliliklerde, birliktelik boşanma istemi ile mahkemeye başvurulmadan önce katlanılmaz hale gelebilmekte yahut çiftlerden biri ortak yaşamın sürdürüldüğü konutu kendi isteği ile terk etmek isteyebilmektedir. Bu yazımızda, boşanma davası öncesinde ve dava görülürken ortak konutun terkinin olası sonuçlarını inceleyeceğiz.

Aile kurumu, nişanlanmadan başlayarak tüm aşamaları ile Türk Medeni Kanunu (TMK) ile korunmakta ve düzenlenmektedir. Kanun, bir adet genel, beş adet özel olmak üzere, altı adet boşanma sebebi saymıştır. (Boşanma sebeplerine ilişkin yazılar için bloğumuzda bulunan diğer yazılara göz atabilirsiniz.) özel boşanma sebeplerinden birini de terk oluşturmaktadır. Ancak, madde 164’te düzenlenen ve özel boşanma sebebi olan terk ile, yazımızda inceleyeceğimiz boşanma davasında tarafların kusur oranlarının belirlenmesi için kullanılabilecek ortak konutun terki farklı konulardır. 

Taraflar, boşanma talebinde bulunduklarında, kanunumuzda yer alan boşanma sebeplerinden bir ya da birkaçının gerçekleştiğime ilişkin deliller sunmaktadır.  Dosyada sunulan deliller ışığında mahkeme evliliğin devam edemeyeceğine karar verdiğinde boşanma kararı vermektedir. 

Tarafların talepleri doğrultusunda boşanma kararına ek olarak maddi-manevi tazminat konularında karar verilebilmesi için tarafların evliliğin sonlanmasına etki eden kusurlarının mahkemece değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira, madde 174 “kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kusurlu taraftan” maddi-manevi tazminat talebinde bulunabileceğini düzenlemiştir. 

Boşanmaya sebebiyet veren kusurluluk hali, TMK madde 185’te yer verilen evlilikte tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin şartların tarafların biri ya da her ikisi tarafından yerine getirilmemesi ile meydana gelebilecektir. Madde metni şu şekildedir;

“…_Eşler, evlilik birliğinin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdürler. **Eşler birlikte yaşamak, birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırlar…**_” 
Maddeden de açıkça anlaşılacağı üzere, birlikte yaşamak eşlerin evlenmekle üstlendiği bir yükümlülüktür. 

Dolayısıyla, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen ve ortak konutu herhangi bir geçerli sebep olmadan terk eden taraf, “kusurlu” olabilecektir. Örneğin ortada hiçbir geçerli sebep bulunmadan ortak konutu terk ederek fiili olarak ailesi ile yaşamaya başlayan ve ortak konuta uzunca bir süre gelmeyen eş,  evliliğin yükümlülüklerine aykırı davranması sebebi ile kusurlu sayılabilecektir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken asıl husus, geçerli sebebin bulunmamasıdır. Zirak kanunumuz , ortak konutun terkinin kusur sayılamayacağı, ortak konutun terkini gerekli kılabilecek bazı halleri de TMK madde 197’de saymış bulunmaktadır.  

“_Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle **kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece** ayrı yaşama hakkına sahiptir…_”

Bu durumda, ortak konutu terk eden kişinin terk eylemi, fiziksel veya ruhsal bütünlüğü tehlike altında olduğunda yahut aile yaşamı veya aile bireylerinin mutluluğu tehdit edildiğinde artık kusur oluşturmayacaktır. Örneğin fiziksel şiddete uğrayan eşin, fiziksel şiddeti uygulayan eşinin bulunduğu evi terk etmesi kusur oluşturmayacaktır. Yine, sürekli olarak hakaret edilen, hor görülen eş, durum delillerle kanıtlandığında, ortak konuttan ayrı yaşaması evlilik birliğinin yükümlülüklerini ihmal ettiği anlamına gelemeyeceğinden kusur oluşturan bir terk durumunu oluşturmayacaktır.  

Yine, madde 164, “_Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır._” hükmünü içermektedir. Buradan yola çıkarak söylemek gerekir ki ortak konutta yaşamaya devam eden eş, ortak konuttan diğer eşi uzaklaştırmış ve dönmesini de engellemişse “terk” eyleminde bulunmuş sayılmakta ve “kusurlu” bulunabilmektedir. Örneğin eşi işyerine gittiğinde kapı kilidini değiştiren ve anahtar vermeyip eve de almayan eş, her ne kadar ortak konutta kalmaya devam etse de terk eylemini gerçekleştiren kişi olacak ve mahkeme tarafından kusurlu sayılabilecektir.

Belirtmekte fayda vardır ki, ortak konutun terki eyleminin “kusur” oluşturup oluşturmadığı, somut olaya bağlı olarak mahkeme tarafından belirlenecektir. Mahkeme, bu konudaki kararını taraflarca sunulan delillere göre verecektir. 

Evlilik birliği ve boşanma, aile hukukunu ilgilendiren hassas ve her ilişki için değişkenlik gösterebilen bir konudur. Yazımız bilgilendirme amaçlı olup ortak konutun terki ve boşanma hususuna ilişkin konularda bilgi sahibi olmak için alanında uzman  avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir.



Ortak konutun geçerli bir sebep olmadan terki, mahkemece terk eden eşin evliliğin sonlanmasında kusurlu sayılmasına sebep olabilecektir.

BOŞANMA DAVASINDA ORTAK KONUTUN TERKİNİN KUSURA ETKİSİ

Markaların tescili ve marka hakkının korunması ile ilgili yazı serimize, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) madde altı da yer verilen, marka tescilinin nispi ret nedenlerinden önceki marka ile aynı/ ayniyet derecesinde benzerlik ile devam ediyoruz. 

SMK madde altının oldukça geniş kapsamlı olması sebebi ile bu yazıda bahsedilmeyen bentlerini gelecek yazılarımızda bulabilirsiniz.

[Marka tescilinde mutlak ret nedenleri yazımızda ](https://www.edinimhukuk.com/blog/post/marka-tescilinde-mutlak-ret-nedenleri)belirtildiği üzere, Kanun’un altıncı maddesine dayanarak markanın tescilinin reddi yalnızca ilgililerce Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan talep edilebilir. 

Marka tescili için yapılan başvuru, Kurum tarafından uygun bulunduğunda, en yakın marka bülteninde yayınlanır. Yayın tarihi ile başlayan iki aylık süre içerisinde ilgililer, SMK madde altıda yer verilen sebeplerle bültende yayınlanmış marka başvurularına itiraz edebilirler. Madde altı kapsamında yer verilen ilgili, Kurum ve başvuru sahibi hariç, üçüncü kişilerdir. 

Belirtmemiz gerekir ki, madde altının ve özellikle madde metni içinde yer verilen bemzerlik konusunun doğru anlaşılması ve uygulanması, marka hukuku açısından hayati öneme sahiptir. Zira, kişilerin markaları üzerindeki haklarını korumalarının yolu, markalarını önemle takip edip savunmalarından geçecektir. Uygulamada açıkça görülmektedir ki, marka hakkını elde etmek, korumaktan çok daha kolaydır. 

Marka, [daha önceki yazılarımızda da yer verdiğimiz gibi](https://www.edinimhukuk.com/blog/post/marka-nedir), bir kişi ya da firmanın mal ve hizmetlerini diğerlerinden ayırmak için var olan bir haktır. Dolayısı ile önceden tescil edilmiş bir marka ile aynı ya da ayniyet derecesinde benzeyen başka bir markanın tescil edilmesine kanun koyucu izin vermemiştir. Bunun en büyük sebeplerinden biri ise markaların halk tarafından ilişkilendirilme ihtimalidir. 

Halk tarafından ilişkilendirilme ya da karıştırılma ihtimalinin marka sahipleri ve ilgili tüketicilerin günlük hayatta karşılaştığı oldukça büyük bir problemdir. Halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali günlük hayatta, “fason”, “çakma” ya da “fake” ürün olarak da tabir edilen, çoğunlukla herkesçe bilinen markaların ürünlerine/hizmetlerine benzetilen ancak aslında başka bir sağlayıcı tarafından piyasaya konulmuş ürün ve hizmetlerde görülmektedir. 

Örnek vermek gerekirse, internetten güvendiğiniz firmaların belirli markalı herhangi bir ürününü aratıldığında karşınıza o markaya çok benzeyen ancak düşük kaliteli onlarca ürün çıkmaktadır. Hatta bazen bu durum o kadar büyük seviyelere ulaşmaktadır ki marka sahibi müşteri, kar ve itibar kaybetmektedir.

İşte bu durumları doğuracak, halkı ve marka sahiplerini zarara sokacak ihtimalleri ortadan kaldırmak adına, kanun koyucu, önceki tarihli marka ile ayniyet ya da ayırt edilemeyecek derecede benzerlik unsurunu üçüncü kişilerin yeni marka başvurusuna itiraz nedenleri arasında saymıştır. Markaların ayniyet derecesinde benzer/aynı olamayacağına verilen önem, kanun koyucu tarafından hem mutlak ret hem de nispi ret nedenleri arasında sayılmasından da kolayca anlaşılabilmektedir.

Konuyu daha iyi anlayabilmek adına, SMK madde altının ilgili bentlerine ve gerekli açıklamalara aşağıda yer verilmiştir. 

Birinci bent metni “_Tescil başvurusu yapılan bir markanın, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile aynılığı ya da benzerliği ve kapsadığı mal veya hizmetlerin aynılığı ya da benzerliği nedeniyle, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali varsa itiraz üzerine başvuru reddedilir._” şeklindedir.

Kanun koyucu tarafından belirtilen “aynılık ya da benzerlik” markanın genel görünüşü itibari ile aynılığı ya da benzerliği olarak algılanmalıdır. Zira geleneksel bir marka genellikle, bir takım sözcük ya da harflerden ve logodan oluşmaktadır. Önceki tarihli marka içinde kelime unsuru barındırıyorsa, sonraki tarihli markanın aynı ya da çok benzer harflerden oluşan bir kelime olması, anlamının aynı olması, okunuşlarının aynı olması gibi durumlarda markalar benzer kabul edilir. Burada markaların logo barındırması durumunda logoların görsellerinin, genel temalarının ya da içeriklerinin aynı olması benzerlik ihtimali yaratabilecektir.

Madde metninden anlaşılacağı üzere, markanın genel görünüşü, telaffuzu ve anlamı açısından benzerliğin yanında markanın kapsadığı mal ve hizmetlerin de benzerliği de önemli bir unsurdur. Bunun sebebi aynı mal ve hizmetleri üreten marka sahiplerinin aynı sektörde faaliyet göstermesi ihtimalinin yüksekliğidir. Aynı sektörde faaliyet gösterip aynı mal ve hizmeti üreten kişilerin markalarının da benzemesi halkın ya da hedeflenen tüketici kitlesinin bu iki markayı karıştırma ihtimalini artıracağı şüphesizdir. 

Önceki tarihli marka sahibi, kendi markasına genel görünüm açısından benzer bulduğu, yayınlanmış sonraki tarihli marka başvurulara itiraz edebilecektir.

Altıncı maddenin dört ve beşinci bentleri de yukarıda açıklamış olduğumuz benzerlik hususuna değinmektedir. Dördüncü bent metni “_Paris Sözleşmesinin 1. mükerrer 6. maddesi bağlamındaki tanınmış markalar ile aynı veya benzer nitelikteki marka başvuruları, aynı veya benzer mal veya hizmetler bakımından itiraz üzerine reddedilir_.” şeklindedir.  

Bu maddede atıf yapılmış olan ilgili Paris Sözleşmesi maddesinde de kısaca, sözleşmeye taraf olan ülkelerde tanınmışlığa haiz olan bir markanın, markanın tescilli olmadığı ülkelerde de üçüncü kişilerce tescil edilemeyeceğini bildirir. Sözleşmenin bu maddesi ile, başka bir ülkede tescilli ve tanınmışlığı o ülkenin sınırlarını aşmış bu markaların kazanmış oldukları tanınmışlıktan, markanın sahibi olmayan üçüncü kişilerin farklı ülkelerde haksız kazanç sağlanması önlenmiştir.

Son olarak, SMK madde altının beşinci bendinde, “_Tescil edilmiş veya tescil başvurusu daha önceki tarihte yapılmış bir markanın, Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarının zarar görebileceği veya ayırt edici karakterinin zedelenebileceği hâllerde, aynı ya da benzer markanın tescil başvurusu, haklı bir sebebe dayanma hâli saklı kalmak kaydıyla, başvurunun aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde yapılmış olmasına bakılmaksızın önceki tarihli marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir._”

Bu bentte tanınmış markaya özgü korumanın, Kurum nezdinde tescilli diğer marklardan çok daha geniş kapsamlı olduğuna değinilmektedir. Zira, tanınmış bir marka ile aynı ya da benzer bir markanın başka faaliyet alanında dahi tescilinin yapılamayacağı madde metninde açıkça ortaya konulmuştur. 

Marka başvurusunun önceki tarihli markaya benzerliği konusu oldukça geniş uzmanlık gerektiren bir konudur. Benzerlik müessesesinin konunun uzmanlarınca gözden geçirilmesi hem yeni marka başvurusu yapacak olan hem de kurum nezdinde tescilli markası olan ilgililer için hayati öneme sahip olduğunu belirtmek isteriz. 

Bu yazıda markanın nispi ret unsurlarından benzerliğe ilişkin genel bir açıklamaya yer verilmiştir. Markaların tescili ve korunması hakkında bilgi sahibi olmak için alanında uzman kişilerden danışma ve yardım alınması gerekmektedir.

SMK madde altı da yer verilen markaların benzerliği, tescil edilmiş bir marka ile aynı ya da ayniyet derecesinde benzeyen başka bir markanın tescil edilmesine engeldir.

MARKANIN NİSPİ RET NEDENLERİ- BENZERLİK

06.02.2023 tarihinde yaşanan ve hepimizi derinden etkileyen deprem felaketinde ailesini kaybeden binlerce çocuğumuz bulunmaktadır. Ne yazık ki kaç çocuğumuzun ailesine ulaşamadığına dair henüz resmi bir açıklama yapılamamıştır.  Depremin ilk gününden bu yana vatandaşlarımız refakatsiz kalan çocukları korumak ve onlara yuva olmak için çeşitli yollar aramaktadır. 

Biz de deprem sebebi ile refakatsiz kalan çocuklarımız ve onlara refakatçi olmaya istekli vatandaşlarımızın bilgi edinebilmesi adına bu yazı hazırlanmıştır. Bu haftaki yazımızda, deprem felaketinin ardından refakatsiz kalan çocuklarımızın evlat edinilmesine ilişkin yanlış bilgiler, evlat edinme süreci ve evlat edinme kurumuna alternatif olan kurumlar konusunda bilgi verilecektir.

Öncelikle ve önemle belirtmek gerekir ki, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalarda da açıkça belirtildiği üzere, depremzede çocukların evlat edinilebilmesi için özel bir düzenleme yapılmamıştır. Evlat edinme ve koruyucu aile olmak için gereken şartlar deprem sonrası yapılan başvurulara da aynen uygulanacaktır. Konu ile alakalı 08.02.2023 tarihli Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı basın açıklamasına ilişkin linke* yazımızın sonunda erişebilirsiniz.

Bakanlık, yoğun talep üzerine vatandaşlarımıza, koruyucu aile sırasında bekleyen ve deprem felaketinden de önce başvuru yapan ailelerin sıradan refakatsiz kalan çocuklarımıza aile olacaklarını belirtmiştir. Aynı duyuruda vatandaşlarımıza nasıl aday koruyucu aile olacaklarını da belirtmiş ve çocuklarımızın koruyucu aile bulana kadar devletin bakımı altında olacağının da sözünü vermiştir.

Bakanlık açıklamasında bahsedilen koruyucu aile statüsü, 5799 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu madde 23 ile düzenlenmiş bulunmaktadır. Madde metni “_Mahkemece korunma kararı alınan korunmaya ihtiyacı olan çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda olduğu kadar Kurumun denetim ve gözetiminde bir "Koruyucu Aile" tarafından da yerine getirilebilir, Koruyucu aileye, korunmaya ihtiyacı olan çocuğun bakımı ve yetiştirilmesine karşılık olarak ikinci fıkra kapsamında ödeme yapılabileceği gibi koruyucu aile bu işi gönüllü olarak da üstlenebilir…_” şeklindedir. Koruyucu aile kurumunun detayları 284977 sayılı ve 14.12.2012 tarihli Resmi Gazetede düzenlenmiş olan Koruyucu Aile Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.

Koruyucu aile kurumunu, öz ailesi tarafından bakımı sağlanamayan çocukların eğitim, bakım ve yetiştirme sorumluluğunu devletin yetkili kurumları ile birlikte üstlenen kişi ya da aileler olarak tanımlanabilir.** Koruyucu aileler çocuklar ile buluşup çeşitli faaliyetlerde bulunabilecekleri gibi gerekli izinleri sağlayabildiklerinde resmi tatil ve özel günlerde çocukları yatılı olarak evlerinde misafir edebilirler. Bunun yanında hemen belirtelim depremzede çocuklarımız için en çok merak edilen sorulardan birinin yanıtı olarak, farklı illerden çocuklara koruyucu aile olunabilmektedir.

Koruyucu aile olmak için sahip olunması gereken özellikler; çocuğun biyolojik anne babası ya da vasisi olmamak, Türkiye vatandaşı ya da Türkiye’de sürekli yerleşik olmak, düzenli gelir sahibi olmak, 25-65 yaş aralığında bulunmak, ilkokul mezunu olmak şeklinde sıralanabilir. 

Siz de yukarıdaki şartları taşıyor ve refakatsiz çocuklarımıza destek olmak istiyorsanız, e devlet, Aile ve Sosyal Hizmetleri Bakanlığı sitesi ya da il müdürlükleri aracılığı ile koruyucu aile olmak için başvuruda bulunabilirsiniz. Koruyucu aile olmakla ilgili daha fazla bilgiye yazımızın sonunda yer alan linklerden ulaşabilirsiniz.

Açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, koruyucu aile statüsü ve evlat edinme birbirinden oldukça farklı kurumlardır. Birbirlerinden en büyük farkları ise bir çocuk evlat edinildiğinde evlat edinen çocuğun velayetine sahip olacak, evlat edinilen artık evlat edinenin aile kütüğünde biyolojik evlat gibi kayıtlı olmanın yanında tüm hukuki statüsü biyolojik çocuklarınki ile yanı olacaktır. Bu durumda koruyucu aile statüsünü evlat edinme kurumuna alternatif olarak görmek çok da yanlış olmayacaktır.

Evlat edinme, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) 305-320 maddeleri arasında düzenlenmiş bir kurumdur. Evlat edinme sürecini açıklamaya geçmeden önce belirtmek gerekir ki bu kararı verirken evlat edinilecek çocuğun yararı en önemli amaç olmalıdır. Kanun metninde de evlat edinilecek çocuğun yararının gözetileceği ve varsa ailenin ya da kişinin biyolojik çocuklarının da yararlarının hakkaniyetle gözetileceği açıkça belirtilmiştir. 

Evlat edinme oldukça uzun bir sürece sahiptir. Zira evlat edinen tarafın, evlat edinilecek çocuğa bir yıl boyunca bakmış ve eğitmiş olması gerekmektedir. Evli kişiler ancak birlikte evlat edinebilecekleri gibi ya çiftlerin her ikisinin de 30 yaşını doldurmuş olması veyahut beş yıldır evli olmaları gerekmektedir. Evli olmayan ve otuz yaşını doldurmuş kişi tek başına evlat edinebilir.

Evlat edinilen, evlat edinenden on sekiz yaş küçük olmalıdır. Küçük ayırt etme gücüne sahipse, onunda rızası alınacaktır. Vesayet altında buluna küçüğün yaşına bakılmadan vesayet makamının izni aranır. Ayrıca küçüğün anne babasının kim oldukları biliniyorsa onların da çocuğun evlatlık olarak verilmesinde rızası aranmaktadır. Ancak biyolojik ailenin vereceği bu rıza, evlatlık edinenin kimliği bilinmeden ya da belirlenmeden önce ve doğumdan altı hafta sonra yapılabilecektir. 

Kanunumuza göre ergin olanlar ve kısıtlı olanlar da evlat edinenin altsoyunun izni ve özel şartların gelişmesi halinde evlat edinilebilmektedir.

Evlat edinme kararı mahkeme tarafından verilir. Evlat edinilen, evlat edinenin mirasçısı olur. Evlat edinilen küçükse evlat edinenin soyadını alır. Evlat edinen çocuğun adını değiştirebileceği gibi, evlat edinen kişiler evli çift ise küçüğün kimliğine anne baba olarak kayıt edilebilirler. 

Ayrıca açıkça belirtmek gerekir ki evlat edinme süreci çok ciddi bir şekilde araştırılmakta ve incelenmektedir. Bu süreçte uzman görüşleri alınır, tarafların yakınları dinlenir ve evlat edinenin altsoyunun da tavır ve düşünceleri değerlendirmeye alınır. Evlat edinenin aile ve bireysel ilişkileri, kişiliği, evlat edinileni eğitme becerisi, ekonomik durumu gibi özellikleri çok yakından gözlenmeden evlat edinme kararı verilmeyecektir.

Sonuç olarak belirtilmelidir ki çocuklarımızı içeren her türlü karar hayati değere sahip olduğundan, üzerine uzun uzun düşünüp kesin karar verildikten sonra harekete geçilmesi uygun olacaktır. Çünkü bir çocuk hukuki süreçleri, geçici ilişkileri ayırt edemez. Böyle bir felaketle başa çıkması gerekmiş ve yakınlarını kaybetmiş bir çocuğun, çok büyük bir özenle yetiştirilmesi gerekmektedir. Her çocuk güvenmeye ve hayat boyu yanında olacak insanlara ihtiyaç duyar. Yukarıda anlattığımız süreçlerin uzun ve meşakkatli olmasının sebebi de budur. Bu süreçte özellikle çocuklarımıza hassas davranarak geleceğin toplumunun sağlıklı inşasına destek olabiliriz. 

Depremzede çocuklarımızın kaliteli eğitim almaları ve eğitim hayatlarının garanti altına alınmasını istiyorsanız, Türk Eğitim Derneği (TED)*** ve Türk Eğitim Vakfı (TEV)**** tarafından açılan depremzede çocuklarımıza özel burs fonlarına aşağıda yer alan linkler üzerinden destek verebilirsiniz.

Bu yazımız tamamen bilgilendirme amaçlı olup, özet niteliğindedir. Yazımızda bahsedilen kurumlar hakkında daha fazla bilgi almak için, aşağıda bulunan linkleri ziyaret edebilir ya da bir profesyonelden destek alabilirsiniz.

* [Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı basın açıklaması](https://www.aile.gov.tr/basin-aciklamalari/deprem-nedeniyle-cocuklarimiza-koruyucu-aile-olmak-isteyen-vatandaslarimiz-icin-basin-aciklamamiz/)

** [Koruyucu aile kurumu  ile ilgili detaylı bilgi için](https://www.aile.gov.tr/sss/cocuk-hizmetleri-genel-mudurlugu/koruyucu-aile-hizmeti/)

*** [TED bağış linki](https://www.ted.org.tr/deprem-gelecegimizi-yikmasin/)

**** [TEV bağış linki](https://bagis.tev.org.tr/burs-fonu)



Deprem felaketinin ardından refakatsiz kalan çocuklarımızın evlat edinilmesine ilişkin yanlış bilgiler, evlat edinme ve koruyucu aile kurumu konularına değinilecektir.


Makalelerimiz

Adli Tatilin Dava, İş ve Sürelere Etkisi

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA

TASARIM NEDİR?

BOŞANMA DAVASINDA ORTAK KONUTUN TERKİNİN KUSURA ETKİSİ

MARKANIN NİSPİ RET NEDENLERİ- BENZERLİK

EVLAT EDİNME VE KORUYUCU AİLE UYGULAMALARI