Alacağını tahsil edemeyen alacaklı, borçluya karşı icra takibi başlatarak alacağını tahsil etme girişiminde bulunabilir. İcra takibinin başlatılması ile birlikte borçluya icra dairesince ödeme emri gönderilecektir. İşbu ödeme emrinde; alacaklının bilgileri, borç bilgileri, itiraz süresi vb. hususlar yer alacaktır. Borçlu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde itiraz etmez ise, ödeme emri ve dolayısıyla takip kesinleşecektir. Ödeme emrine itiraz süresi, kanun koyucu tarafından kesin şekilde belirlenmiştir. Borçlunun itiraz etmesi gereken süre, ödeme emrinin tebliği ile birlikte başlayacaktır. Yasal itiraz süresinden sonra icra takibine yapılacak itirazın ise icra takibi üzerinde etkisi olmayacaktır. Bu sebepten süresinde itirazda bulunmak önem arz etmektedir. İtiraz süresinin kesin olmasının istisnası ise gecikmiş itirazdır. Okumakta olduğunuz bu metinde "Gecikmiş İtiraz" konusuna ilişkin genel bilgiler verilecektir.

**Gecikmiş İtiraz Nedir?**

Borçlu, kusuru olmaksızın bir mani sebebiyle süresi içinde itiraz edememiş ise itirazın sonradan yapılması gecikmiş itiraz olarak adlandırılmaktadır.

**Gecikmiş İtirazda Bulunabilmek İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?**

- İcra ve İflas Kanunu madde 65’te düzenlenen gecikmiş itirazın süresi bakımından iki tür sınırlama yapılmıştır. Borçlu gecikmiş itiraz yoluna, yasal süresi içerisinde itiraz edememesine sebep olan engelin kalktığı günden  itibaren üç gün içerisinde başvurmalıdır. Bir diğer süre sınırlaması ise gecikmiş itirazın, borçlunun haczedilmiş mallarının paraya çevrilinceye kadar yapılmasıdır. Özetle borçlu, engelin kalkmasından itibaren üç gün içerisinde ve haczedilen malları var ise işbu malların paraya çevrilmesinden önce gecikmiş itiraz başvurusunda bulunmalıdır.

- Gecikmiş itirazda bulunabilmek için borçlunun kendi kusuruna dayanmayan geçerli bir mazeret sebebiyle yasal süresinde itirazda bulunamamış olması gerekmektedir. Bu mazeretlere örnek olarak ağır hastalık hali, deprem, sel vb. felaketler verilebilecektir.

- Borçlu süresinde itiraz etmesini engelleyen hali ve itirazını delilleri ile birlikte yetkili icra mahkemesine bildirmelidir. 

**Gecikmiş İtiraz Nereye Yapılır?**

Gecikmiş itirazda bulunmak isteyen borçlu, icra takibinin yer aldığı icra dairesinin bulunduğu yerdeki icra mahkemesine vereceği bir dilekçe ile başvurusunu gerçekleştirebilecektir.

**Gecikmiş İtiraz İle İcra Takibi Durur mu?**

Gecikmiş itirazın  yapılması ile icra takibi kendiliğinden durmayacaktır. Ancak ilgili icra mahkemesi, inceleme yaparak gecikmiş itiraz başvurusunu sonuçlandırana  kadar geçici olarak icra takibinin durmasına karar verebilecektir.

**Gecikmiş İtiraz Yoluna Başvurduktan Sonraki Süreç Nasıl Devam Eder?**

Yukarıda da bahsi geçtiği üzere borçlunun icra mahkemesine geçici itirazda bulunması icra takibini kendiliğinden durdurmayacaktır. İşbu sebeple mahkeme öncelikli olarak, gecikmiş itiraz hakkında karar verene kadar icra takibinin geçici olarak durdurulup durdurulmayacağına karar verir. Sonrasında ise borçlunun yasal süresinde itiraz edememesine sebep olan mazereti inceleyerek kabul edip etmeyeceğine karar verir. Eğer ki mazereti kabul etmez ise gecikmiş itiraz talebi reddedilir ve kesinleşen icra takibe devam edilir. Mazeretin kabulü halinde ise icra takibi duracak, borçlu aleyhine işlem yapılamayacaktır. 

**Gecikmiş İtirazın Kabulü Halinde Alacaklı Ne Yapabilir?**

Öncelikle belirtmek gerekir ki daha önce borçlunun mallarına haciz konulmuşsa mazeretin kabulü kararının tefhim veya tebliği tarihinden itibaren alacaklı yedi gün içinde, icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını istemez veya aynı süre içinde itirazın iptali için mahkemeye başvurmazsa haciz kalkacaktır. İcra takibinde gerçekleşen bir haciz işlemi yok ise ve mahkeme gecikmiş itirazın kabulüne karar verdiyse duran icra takibinin devamını sağlayabilmek adına alacaklının başkaca hukuki yollara başvurması gerekmektedir. 


Bu yazımızda her ne kadar genel hatları ile gecikmiş itiraz yolundan bahsetmiş isek de, bu konuda somut olaya göre değişen birçok husus bulunmakta olup hukuki sürecin daha sağlıklı yönetilmesi adına her zaman bir uzmandan yardım almakta fayda olduğunu belirtmek isteriz.

 Faydalı olması dileğiyle. 




 Yasal itiraz süresinden sonra icra takibine yapılacak itirazın ise icra takibi üzerinde etkisi olmayacaktır. Bu sebepten süresinde itirazda bulunmak önem arz etmektedir. İtiraz süresinin kesin olmasının istisnası ise gecikmiş itirazdır.

İCRA TAKİBİNDE GECİKMİŞ İTİRAZ 

Av. Fatma Nurşan Ofluoğlu

instagram

linkedin

email



**NAFAKA ÖDEMEME CEZASI**

2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun  344. Maddesi'nin 1. Fıkrası "Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir." şeklinde düzenlenmiştir. İşbu kanun maddesi göstermektedir ki nafaka borcunu ödemeyen borçlu, belirli şartların da gerçekleşmesi neticesinde  tazyik hapsi ile karşı karşıya kalabilecektir. 

Tazyik hapsi, alacaklının başvurusu üzerine icra ceza mahkemesi tarafından verilir. Ancak nafaka alacaklısının başvuru aşamasında dikkat etmesi gereken önemli hususlar mevcuttur. İşbu hususlara dikkat edilmemesi hak kaybına sebebiyet verecektir.

**Nafaka alacaklısının, icra ceza mahkemesine şikayet sırasında dikkat etmesi gereken hususlar :**

- Nafakaya ilişkin bir mahkeme kararı olmalı ve bu mahkeme kararı halen geçerliliğini koruyor olmalıdır.
- Nafakayla ilgili karar icra takibine konu edilmiş ve ilgili icra takibi kesinleşmiş olmalıdır. 
- Şikayete konu nafaka alacakları, son üç aya ilişkin olabilir. 3 ay öncesi ile ilgili nafaka alacakları birikmiş nafaka alacağı olarak kabul edilip şikayete konu edilemeyecek işbu alacak için icra takibine devam edilecektir.

**Tazyik hapsi ne kadar süreliğine verilir? Verilen tazyik hapsi hangi halleder sonlanır?**


Nafaka alacaklısının şikayet üzerine, icra ceza mahkemesince verilecek tazyik hapsi cezası en fazla üç aydır. Nafaka borçlusunun, nafakayı ödemesi halinde tazyik hapsi sona erecektir. Ödeme yapmayan borçlu, hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilmesi ile ancak tahliye edilir. Ayrıca belirtmek isteriz ki İcra ve İflas Kanunu'nun 344/2 Maddesi "Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir." şeklindedir. İşbu madde gereğince nafaka borçlusu tarafından açılan nafakanın kaldırılması yahut azaltılmasına yönelik bir dava mevcut ise icra ceza mahkemesi nafaka borçlusu tarafından açılmış bu davaların sonucunu beklemeye karar verebilecektir.

**Tazyik hapsinin verilmesi nafaka borçlarını ortadan kaldırır mı? Verilen tazyik hapsinden sonra da nafaka borçlusu,  ödemekle yükümlü olduğu nafakaları ödemez ise tekrar tazyik hapsi verilebilir mi?**

Mahkemece tazyik hapsine karar verilmesi, nafaka borçlusunun borçlarını ortadan kaldırmayacaktır. Alacaklı tarafından yapılan şikayet sonrasında işleyen nafaka alacaklarını ödemeyen nafaka borçlusuna, şartları taşıyor ise alacaklının şikayeti üzerine tekrar tazyik hapsi verilebilir. Kısaca nafaka borçlusu, ödemesi gereken nafakaları ödemediği sürece icra takipleri ve tazyik hapisleri ile karşı karşıya kalma tehlikesi içerisinde olacaktır.


Her somut olaya göre hukuki durum değişebilecektir. Basit hatalar, somut olayın ve hukuki kuralların doğru irdelenmemesi sebebiyle hak kaybına uğramamak için uzman kişilerden yardım alınması tavsiye edilir. 


2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun  344. Maddesi'nin 1. Fıkrası "Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir." şeklinde düzenlenmiştir. İşbu kanun maddesi göstermektedir ki nafaka borcunu ödemeyen borçlu, belirli şartların da gerçekleşmesi neticesinde  tazyik hapsi ile karşı karşıya kalabilecektir. 

NAFAKA ÖDEMEME CEZASI

Av. Rümeysa Culfa

TEK EVİN HACZİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Borçluya ait belirli niteliklere uygun tek evin haczi mümkün değildir. Kural olarak alacaklı, borçluya ait maddi değeri bulunan tüm mal ve haklarının satışını isteyebilir. Fakat kanun koyucu bazı malların haczini borçlunun ekonomik varlığını devam ettirmek adına haczedilemez olarak kabul etmiştir. İİK'nın 82/12 maddesi haczi mümkün olmayan şeyler kısmına borçlunun HALİNE MÜNASİP EVİNİ  de dahil etmiştir.

Burada bahsi geçen haline münasip ev teriminden ne anlaşılması gerekir? 
Borçlunun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, mali ve sosyal durumuna uygun asgari şartları taşıyan ev anlamında kullanılmıştır. Borçlu, bu evde ailesi (aileden kasıt borçlu ile aynı evde yaşayan ve borçlunun bakmakla yükümlü olduğu kimselerdir) ile birlikte yaşıyor ise sadece borçlunun değil ailesinin de ihtiyaçlarını karşılayacak elverişlilikte olması gerekir. Haline münasip ev borçlunun aylık geliri, sosyal statüsü, aile fertlerinin sayısı, küçük veya büyük bir eve ihtiyaç olup olmadığı gibi durumlar dikkate alınarak tespit edilir. Bu tespitle birlikte borçlunun evinin bu nitelikler dahilinde makul olup olmadığı belirlenir. Örneğin; işi veya sosyal çevresi gereği kişinin evinin bulunduğu semtin asgari ölçüleri aştığı gerekçesiyle kişinin tek evinin haczi mümkün olmayacaktır. Ya da şehir merkezinde oturan bir borçlunun evinin satılıp ilçeden bir ev alınması söz konusu olmayacaktır. _“…İİK'nın 82/12 maddesi gereğince, borçlunun "hâline münasip" evi haczedilemez. Bir meskenin borçlunun hâline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Buradaki "aile" terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. İcra mahkemesince, borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan hâline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilmeli ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir. Bu kıstasları aşan nitelik ve evsaftaki yerlerle, makul ölçüleri geçen oda ve salonu kapsayan, ve ikamet için zorunlu öğeleri içeren bir meskenin dışındaki yerler, maddede öngörülen amaca aykırıdır. Borçlunun görev ve sıfatı, kendisinin yukarıda belirlenenden daha görkemli bir meskende ikamet etmesini gerektirmez…” (12. HD 23.01.2007, 2006/23100) _

Borçlu ve birlikte yaşadığı ailesinin asgari ihtiyaçlarını karşılayan tek evin haczi mümkün değildir. Fakat icra memuru görevi gereği haciz istemini yerine getirirken takdir yetkisi kullanamayacağından borçluya ait haczedilebilecek menkul ve gayrimenkullerinin haczini isteyecektir. Haline münasip evi haczedilen borçlu ise daha sonra bu haciz istemine karşı icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurarak evin haczedilemeyeceğini ileri sürebilecektir. Haczedilemezlik itirazı; borçlu tarafından haczin öğrenilmesinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır. Fakat haline münasip evin haczedilemezliği durumu kamu düzenini ilgilendirdiğinden kabul edilen bazı görüşlere göre de şikayetin bir süreye tabi olmaması yönündedir. _ “…İİK.nun 85. maddesine göre haciz isteminin icra memurunca yerine getirilmesi zorunlu olup, memurun haczedilecek menkul, gayrimenkul yada hakların niteliği esas alınarak bunun haczinin mümkün bulunup bulunmadığı konusunda bir takdir hakkı yoktur. Haczedilmezlik durumu, haciz işleminden sonra, borçlunun şikâyeti hâlinde göz önünde bulundurulacağından (HGK.nun 31.03.2004 tarih ve 2004/12-2002 ,2004/196  )” _

Takip borçlusu dışında üçüncü kişiler evin haczedilemezliğini ileri sürebilir mi?
Borçlunun haczedilmezlik iddiasından feragat etmesi durumunda aile fertlerinin de  etkileneceği bir gerçektir. Bu sebeple feragatten etkilenen üçüncü kişilerin de şikâyet hakkına sahip olduğu ve feragate rağmen haczedilmezlik iddiasını ileri sürebilecekleri kabul edilmektedir. Aynı zamanda  borçlunun hâline münasip evi, aile konutu ise bu durumda takip borçlusu eşinin rızası olmadan evin haczedilmezliğinden feragat edemeyecektir.

Evin haczedilmezliği iddiasının haklı olup olmadığı mahkeme tarafından keşif ve bilirkişi delillerine başvurulmak suretiyle karara bağlanır. Borçlunun ve aynı evde yaşadığı ailesinin makul ölçülerde yaşayabilecekleri bir ev alınması için gerekli olan bedel bilirkişilerce tespit edilir. Haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilir ve satış bedelinin haline münasip nitelikte bir ev alınacak kısmı borçluya, kalanı ise alacaklıya ödenir. Yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucunda borçlunun durumuna uygun bir ev alabilmesi için gerekli para ile haczedilen evin değeri arasında çok az fark bulunması durumunda şikâyetin kabulüne ve haczin kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

Yazımızda tek evin haczinin ne durumlarda mümkün olduğu ve konuya ilişkin genel bir bilgi paylaşımı yapılmıştır. Bu konuyla ilgili her uyuşmazlık kendi içinde farklılık gösterecektir. Hak kaybına uğramamak adına bir uzmandan yardım alınması faydalı olacaktır.


 Alacaklı, borçluya ait maddi değeri bulunan tüm mal ve haklarının satışını isteyebilir. Fakat kanun koyucu bazı malların haczini borçlunun ekonomik varlığını devam ettirmek adına haczedilemez olarak kabul etmiştir. İİK'nın 82/12 maddesi haczi mümkün olmayan şeyler kısmına borçlunun HALİNE MÜNASİP EVİNİ  de dahil etmiştir.

Makalelerimiz

İCRA TAKİBİNDE GECİKMİŞ İTİRAZ

NAFAKA ÖDEMEME CEZASI

TEK EVİN HACZİ MÜMKÜN MÜDÜR?