Günümüzde birçok insan "lazer epilasyon" işlemine başvurmaktadır. Bu işlem neticesinde işlemi uygulayan kişilerin yahut işletmenin kusurlu olması sebebiyle vücutta yanık, morluk oluşması gibi çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir.

Yapılan lazer epilasyon sebebiyle sağlık sorunu yaşayan kişiler; işlemi yapan kişileri  ve işletmeyi şikayet etme hakkına sahiptir. Yapılan şikayet Türk Ceza Kanunu'nun 89. Maddesinde yer alan "Taksirle Yaralama Suçu" kapsamında değerlendirilecektir. Yapılan işlemi uygulayan kimsenin veya işletmenin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı hareket etmiş olması yani kusurlu olması aranacaktır. 

İşlemi yapan kişi ve işletmenin, cezai sorumluğunun yanında hukuki sorumluluğu da bulunmaktadır. Bu kapsamda lazer epilasyon işlemi sebebiyle zarar gören kişinin, zarar veren kişi yahut işletmeden maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Nitekim mevzuatta kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar verenlerin, bu zararı gidermekle yükümlüğü olduğu yer almaktadır. Zarar gören kişi, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır. İşbu sebeple mağdur kişilerin tazminat talebinde bulunurken usule uygun şekilde somut olayın özelliklerine ve ispat araçlarına dikkat ederek başvuruda bulunması gerekmektedir. Hak kaybına uğramamak adına uzman kişilerden hukuki destek alınmalıdır. 

Maddi tazminat talep edebilmek için yapılan işlem ve uğradığı zarar neticesinde elbette ki maddi bir kaybın mevcut olması gerekmektedir. Türk Borçlar Kanunu uyarınca ise maddi tazminat miktarını mahkeme; durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirleyecektir. Bu kapsamda lazer epilasyon sebebiyle ortaya çıkan sağlık sorununun giderilmesi için yapılan tedavi ve estetik ameliyata ilişkin masraflar, lazer epilasyon işlemi için yapılan harcamalar gibi maddi giderler talep edilebilecektir.

 Türk Borçlar Kanunu Madde 56/1 "Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir." şeklindedir. İşbu madde gereğince manevi tazminat yapılan işlem nedeniyle uğranılan zararın mağdurda ortaya çıkardığı elem ve kederin giderilmesine yöneliktir.
 
Yargıtay  6. Hukuk Dairesi  20.09.2021 Tarih 2021/188 Esas,  2021/203 Karar Sayılı İlamında "...dava tarihi itibariyle uygulanması gereken BK’nın 47 (TBK 56.) maddesine göre; hâkimin özel hâlleri göz önünde tutarak, manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği tutar adalete uygun olmalıdır. Bu para tutarı, aslında ne tazminat ne de cezadır. Çünkü mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını amaç edinmediği gibi, kusurlu olana yalnız hukukun ihlalinden dolayı yapılan bir kötülük de değildir. Aksine, zarara uğrayanda bir huzur duygusu uyandırmayı, aynı zamanda ruhi ızdırabın dindirilmesini amaç edindiğinden, tazminata benzer bir fonksiyonu da vardır. O hâlde bu tazminatın sınırı, onun amacına göre belirlenmelidir. **Takdir edilecek miktar, mevcut hâlde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. Manevi tazminat, duyulan elem ve ızdırabın kısmen ve imkân nispetinde iadesini amaçladığından hâkim, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 4. maddesi gereğince hak ve nesafete göre takdir hakkını kullanarak, manevi tazminat miktarını tespit etmelidir. Hâkim belirlemeyi yaparken somut olayın özelliğini, zarar görenin ve zarara yol açanın ekonomik ve sosyal durumunu, paranın alım gücünü, maluliyet oranını, ölüm ya da beden gücü kaybı nedeniyle duyulan ve ileride duyulacak elem ve ızdırabı gözetmelidir.** " şeklinde manevi tazminat miktarının belirlenmesinde gözetilecek hususları açıklamıştır. 

Özetle lazer epilasyon işlemi neticesinde zarar gören kişiler; zarar veren kişiler hakkında şikayetçi olabilir, bu kişilerden tazminat talebi ile birlikte maddi ve manevi zararlarının giderilmesini de isteyebilir.

Yukarıda genel bilgiler verilmekle birlikte, somut olayın özelliklerine göre dikkat edilmesi gereken hususlarda profesyonel destek alınmasını tavsiye ederiz. 

Faydalı olması dileğiyle.


Yapılan lazer epilasyon sebebiyle sağlık sorunu yaşayan kişiler; işlemi yapan kişileri  ve işletmeyi şikayet etme hakkına sahiptir. İşlemi yapan kişi ve işletmenin, cezai sorumluğunun yanında hukuki sorumluluğu da bulunmaktadır. Bu kapsamda lazer epilasyon işlemi sebebiyle zarar gören kişinin, zarar veren kişi yahut işletmeden maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır.

LAZER EPİLASYON SONUCU OLUŞAN ZARAR SEBEBİYLE  SORUMLULUK

Av. Fatma Nurşan Ofluoğlu

instagram

linkedin

email

## MEHİR SENEDİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ
# Mehir Senedi Nedir?
Mehir (Mehr), kelime anlamı olarak ''Ücret'' anlamına gelen; dini evlenme sırasında veya sonlanması durumunda evlenecek erkeğin, evlenecek kadına belirli bir para yahut malı verme taahhüdünü ifade eder. Mehir senedi,mehir taahhüdünün yazıya dökülmesi ile düzenlenen bir senet türüdür. Mehir senedinden kaynaklanan alacaklar ise, mehir alacağı olarak nitelendirilir. İslam Hukuku kapsamında mehir; mehr-i müeccel ve mehr-i muaccel olarak temelde ikiye ayrılmaktadır: Mehr-i muaccel akit anında veya nişanlanınca peşin ödenen mehirdır, Mehr-i müeccel ise bir kısmının veya tamamının ödenmesi belirli bir vadeye bağlanmış veya sonraya bırakılmış mehirdir.

## Mehir Senedinin Geçerliliği Var Mıdır?
Mehir alacağı, modern hukuk sistemimizde yer almamakla birlikte, İslam Hukuku alanını ilgilendiren bir husustur. Bu nedenle, mehir alacağı Türk Borçlar Kanunu kapsamında açıkça düzenlenmiş değildir. Ancak, uygulamadaki varlığı ve örfi olarak günümüze kadar sürdürülmüş olması nedeniyle, hukukumuzda bir karşılık bulmaktadır.

Pozitif hukukumuzda mehir alacağı, bağlayıcı olarak 2.12.1959 tarih ve E. 14, K. 30 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile yer bulmuştur. Anılan kararda mehir alacağının geçerliliği şu şekilde ifade edilmektedir: ''Türk Medeni Kanunu, evlenme sözleşmesi sırasında karı kocadan birinin diğerine bir mal veya para vermesini ya da vermeyi vaad edip bir süre ertelemesini yasaklamamıştır. Bu nedenle, eski hükümlere göre kurulmuş mehir, Medeni Kanun tarafından yasaklanmış bir hukuki ilişki olarak kabul edilemez.''

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 25.10.1965 günlü, 4557/5028 sayılı kararında: '' Mehr sözleşmeleri bugün de geçerlidir.'' Denilmekle, İslam Hukuku ile Modern Hukuk arasındaki farklılıktan doğan sorunlara çözüm bulunmaya çalışılmıştır.

# Mehir Senedinin Modern Hukuktaki Yeri Nedir?
Mehir senedi, mehir alacağı gibi kavramlar, yukarıda da izah edildiği üzere, yürürlükteki hukuk sistemimizin bir parçası değildir. Ancak, hukuk dünyasından tamamen dışlanmış da değildir. Mehir alacağı, Yargıtay Kararları ile varlığı kabul edilen ve hukuk dünyasında sonuç doğuran bir alacak türüdür. 

Mehir alacağı, İslam Hukuku açısından herhangi bir şekle tabi değildir. Geleneksel anlamda, imam nikahı esnasında damat, geline karşı bir miktar mehir vaadinde bulunmakla yükümlülük altına girer. Sözlü olarak verilmiş bu taahhüt modern hukukta bir geçerliliğe sahip değildir. Ancak, gerekli şartları taşıması halinde, mehir alacağının bağlandığı mehir senedi; Türk Borçlar Kanunu’nun 286. maddesinde düzenlenen bağışlama sözleşmesi veyahut duruma göre Türk Borçlar Kanunu’nun 288. maddesinde düzenlenen bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilecektir.

Mehir senedinin bağışlama vaadi olarak kabul edilebilmesi için, bağışlama vaadi sözleşmesine ilişkin şartları karşılaması gerekmektedir. Bu şartlara göre; taraflar ehliyetli olmalı, sözleşme yazılı şekilde yapılmalı, sözleşme ahlaka ve kamu düzenine aykırı olmamalı, sözleşme konusu belirli veya belirlenebilir olmalı, sözleşme konusu satışı ve kullanılması yasak olmayan şeylerden oluşmalı ve sözleşme karşılıksız olmalıdır.

Mehir alacağının geçerliliği hususunda farklı görüşler mevcut olsa da, doktrinde genel kabul olarak, ''Mehir Alacağı'' kavramı, ''Başlık Parası'' kavramından farklı olarak, kadının ailesine değil de bizzat kadının kendisine verilmesi kararlaştırılan bir alacak olduğundan, ahlaka ve kamu düzenine aykırılık teşkil etmeyeceği kabul edilmiştir. 

Mehir alacağının varlığından bahsetmek için bir diğer şart ise yazılı olmasıdır. Yazılı olmayan mehir vaadine dayanılarak herhangi bir talepte bulunulması mümkün değildir.Bağışlama vaadi sözleşmeleri dolayısı ile mehir senetleri adi yazılı şekil şartına tabidir.Bunun anlamı, tarafların aralarında yapacakları bir sözleşme ile geçerli bir senet oluşturmalarının mümkün olduğudur. ANCAK, dikkat edilmesi gereken husus, mehir senedi ile taşınmaz vaadinde bulunuluyorsa, o zaman taşınmaz satış vaadi hükümlerine göre mehir senedinin resmi yazılı şekilde yapılması, bir diğer anlatımla noterlikçe düzenlenmesi zorunludur. 

# Mehir Alacağı Ne Zaman İstenebilir?
Mehir, tarafların iradelerine göre evlenme anında peşin olarak verilebilir veya ileri bir tarih belirlemek suretiyle kararlaştırılabilir. Bununla birlikte, ileri bir tarihte verileceği kararlaştırılmış ancak belli bir tarih belirlenmemiş olabilir. Bu durumda, tarih belirlenmiş ise vadesi geldiğinde mehir alacağı muaccel hale gelecektir. Tarih belirlenmemiş ise; en geç boşanma veya taraflardan birinin ölümü ile muaccel hale gelecektir. 

# Mehirden Dönülmesi Mümkün Müdür?
Mehir senedine bağlı mehir alacağı, bağışlama sözleşmesi hükümlerine tabi olduğundan ötürü, şartları oluştuğu takdirde mehirin geri alınması da mümkündür. Türk Borçlar Kanunu'nun 295. maddesi uyarınca:''Bağışlayan, aşağıdaki durumlardan biri gerçekleşmişse, elden bağışlamayı veya yerine getirdiği bağışlama sözünü geri alabilir ve bağışlananın istem tarihindeki zenginleşmesi ölçüsünde, bağışlama konusunun geri verilmesini isteyebilir:1-Bağışlanan, bağışlayana veya yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse, 2-Bağışlanan, bağışlayana veya onun ailesinden bir kimseye karşı kanundan doğan yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranmışsa, 3- Bağışlanan, yüklemeli bağışlamada haklı bir sebep olmaksızın yüklemeyi yerine getirmemişse.'' Denilmektedir. Bu kapsamda, kadının eşine karşı sadakat yükümlülüğünü ihlal etmesi gibi durumlarda, verilen mehir, sebebin öğrenilmesinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süres içerisinde geri istenebileceği gibi taahhüt edilen mehir vaadinden de dönülmesi mümkündür.

# Mehir Alacağı Üçüncü Kişilerden İstenebilir Mi?
Mehirden kaynaklanan borcun ifasının, üçüncü bir kişi tarafından yerine getirilmesi mümkündür. Bu durumda, mehir alacağı son bulacaktır. Bununla birlikte, mehir senedi ile doğrudan üçüncü bir kişi de borç altına girebilmektedir. Bu kapsamda, üçüncü kişi doğrudan bağışlama vaadi sözleşmesinin tarafı olacaktır. Bu durumda, mehir alacağı talebi borç altına giren üçüncü şahsa karşı yöneltilmek zorundadır.

Evlenecek erkek tarafından verilen mehir senedi, erkeğin ölümü halinde mirasçılarından istenebilecektir. Bu durumda da, mehir alacağı talebi, ölen erkeğin mirasçılarından talep edilebilecektir. Yine aynı şekilde, koşulları oluşmuş ise; ölen erkeğin mirasçıları da bir yıllık geri alma süresi içerisinde verilen mehirin iadesini sağ kalan eşten talep edebilecektir. 

# MEHİR ALACAĞINA İLİŞKİN EMSAL YARGITAY KARARLARI 

Davacı-karşı davalı kadın tarafından boşanma davası ile birlikte evlenirken düzenlenen mehir senedi nedeniyle 101 adet cumhuriyet altınının aynen olmadığı taktirde bedelinin iadesi talep edilmiş, davalı-karşı davacı erkek tarafından evlenirken taraflar arasında mehir senedi düzenlenmediği iddia edilmiş olup, Küçükçekmece 6. aile mahkemesinin 2016/224 esas, 2017/408 karar, 07/06/2017 tarihli kararı ile tanık anlatımlarından bu şekilde bir mehir belgesi düzenlendiği ve 101 altın olarak belirlendiği gerekçesi ile mehiralacağı davasının kabulüne karar verildiği, davalı-karşı davacı erkeğin istinaf etmesi üzerine İstanbul Bölge Adliye mahkemesi 38. Hukuk Dairesinin 2018/397 esas, 2020/768 karar sayılı ilamı ile " dava konusu mehireşyalarının taraflar arasında senede bağlanmış olduğu öne sürülmesine karşın delil olarak sunulan senet imzalı değildir. Dolayısıyla kadın, erkeğin senette belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini ve senede bağlı bir ziynet eşyası alacağı olduğunu ispatlamak zorundadır. Evlenme sırasında mehir senedi düzenlendiği konusunda kadının soyut tanık beyanlarının hükme esas alınması tek başına iddiayı ispata yeterli görülmemiştir" şeklindeki gerekçe ile mehir alacağı davasının reddine karar verilmiş, bu karar davacı-karşı davalı kadın tarafından temyiz edilmiştir.

Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” ifadesine yer verilmiştir.

Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir. Davacı kadın tarafından dava konusu mehir eşyalarının taraflar arasında senede bağlanmış olduğu öne sürülmesine karşın delil olarak sunulan senet imzalı değildir. 

Dolayısıyla kadın, erkeğin senette belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini ve senede bağlı bir ziynet eşyası alacağı olduğunu ispatlamak zorundadır. Davacı kadın mehir senedine dayalı alacak davasını gösterdiği diğer delillerle kanıtlayamamıştır. Ancak, davacı dava dilekçesinde açıkça yemin deliline de dayanmıştır. İspat yükü kendisine düşen ve davasını diğer delillerle kanıtlayamayan davacı tarafa, diğer tarafa yemin teklif etme hakkı hatırlatılıp, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 225 ve devamı maddelerindeki yeminle ilgili usul işlemleri yerine getirilip, gerçekleşecek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 05.11.2020, 2020/4902 E., 2020/5437 K.) 

“Davacının dayandığı 25.9.1984 tarihli evlenmeden mütevellit verilen mehir senedi başlıklı belgede 1 göz oda 15 m2 yerin davacıya verileceği yazılıdır. Taşınmazın 13 parsel üzerinde bulunduğu ve tapulu olduğu açıktır. Tapulu taşınmazların mülkiyetinin naklini içeren sözleşmelerin Borçlar Kanunu 213 maddesi, Medeni Kanunun 634. maddesi Tapu Kanunu 26-27 ve Noterlik Kanunu 60. maddeleri uyarınca resmi biçimde yapılması şarttır. Dayanılan sözleşme haricen düzenlenmiş olduğundan geçersizdir. Bu sözleşmeye dayanarak mülkiyet devri
yada bedel istenemez.” (YHGK 12.05.2004 tarihli 2004/13-292E. ve 2004/275K.)

''Taraflar arasında görülüp kesinleşen … 4. Aile Mahkemesi’nin 2010/953 E., 2012/844 K. sayılı kararında; tarafların eşit oranda kusurlu oldukları kabul edilerek tarafların boşanmalarına karar verilmiştir. Bu durumda, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 295/2 maddesinde düzenlenen bağışlamanın geri alınması koşullarının gerçekleştiğinden söz edilmesi mümkün değildir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.''(3. Hukuk Dairesi 2017/16591 E. , 2019/2713 K.)

Yukarıda emsal kararlardan farklı uyuşmazlıklara ilişkin örnekler sunulmuştur,  mehir alacağına ilişkin her uyuşmazlığın niteliğine göre inceleme ve araştırma yapılması gerekmektedir.Mehir alacağına ilişkin genel bilgiler verilmekle birlikte, somut olayın özelliklerine göre dikkat edilmesi gereken hususlarda profesyonel destek alınmasını tavsiye ederiz.

**Av. Nurefşan İRDEMEZ**


1636963906-bosanma-davalarnda-mehir-senedi-webp (1).webp

Mehir (Mehr), kelime anlamı olarak ''Ücret'' anlamına gelen; dini evlenme sırasında veya sonlanması durumunda evlenecek erkeğin, evlenecek kadına belirli bir para yahut malı verme taahhüdünü ifade eder.

MEHİR SENEDİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

Av. Nurefşan İrdemez

phone

• Kaza sonrası araçlar kullanılamaz hale gelmekte yahut tamir sürecine girebilmektedir. İşte bu durumlarda aracını kullanamayan ve kazada kusuru bulunmayan tarafa ödenen tazminata; “araçtan mahrum kalma tazminatı” veya diğer adıyla “ikame araç bedeli tazminatı” denmektedir. Bu bedel araç kiralama şirketleri tarafından belirlenen makul günlük veya haftalık kira tutarları üzerinden hesaplanmaktadır.

•	Araçtan mahrum kalma tazminatı, trafik sigortası teminat limitleri kapsamında dahil değildir. Çift taraflı gerçekleşen trafik kazalarında, kusuru bulunmayan sürücünün ilgili tazminatı kazanabilmesi için kendi kasko poliçesinden ikame araç şartını kullanmamış olması da gerekmektedir. TBK m.49’a göre “’Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür.” Söz konusu ikame araç bedelini ödemekle yükümlü olan kişiler müteselsilen ve müştereken sorumlu olan kusurlu araç sürücüsü ve araç sahibi olacaktır. 

•	Araçtan mahrum kalma tazminatı, icra yoluyla veya dava yoluyla talep edilebilir. Söz konusu tazminat davasında görevli olan mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Tazminat istemi dava yoluyla talep edilmesi halinde, arabuluculuk hizmeti kanun tarafından zorunlu olarak tabi tutulmamıştır; tarafların tercihine bırakılmıştır.

•	2918 sayılı KTK m.109 çerçevesinde, motorlu araç kazalarından doğan maddi tazminat talepleri, kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halde 10 yıl içinde zamanaşımına uğramaktadır. Tazminat taleplerine ilişkin başvurular kaza tarihi dikkate alınaraktan başvuruların yapılması gerekmektedir. 

Her somut olaya göre hukuki durum değişebilecektir. Basit hatalar, somut olayın ve hukuki kuralların doğru irdelenmemesi sebebiyle hak kaybına uğramamak için uzman kişilerden yardım alınması tavsiye edilir.

Filo-Kiralamada-Ikame-Arac-Imkani fto.png

•	Araçların kaza sonrası hasara uğraması nedeni ile aracımız ya kullanılamaz halde ya da tamir sürecine girmektedir. Söz konusu aracımızın bakım ve onarımı süresi içerisinde kullanamadığımızdan dolayı aracından mahrum kalınan tarafa ödenen tazminata; “araçtan mahrum kalma tazminatı” veya diğer adıyla “ikame araç bedeli tazminatı” denmektedir. 

ARAÇTAN MAHRUM KALMA TAZMİNATI NEDİR?

Av. Rümeysa Culfa

Markaların tescili ve marka hakkının korunması ile ilgili yazı serimize, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) madde altı da yer verilen, marka tescilinin nispi ret nedenlerinden önceki marka ile aynı/ ayniyet derecesinde benzerlik ile devam ediyoruz. 

SMK madde altının oldukça geniş kapsamlı olması sebebi ile bu yazıda bahsedilmeyen bentlerini gelecek yazılarımızda bulabilirsiniz.

[Marka tescilinde mutlak ret nedenleri yazımızda ](https://www.edinimhukuk.com/blog/post/marka-tescilinde-mutlak-ret-nedenleri)belirtildiği üzere, Kanun’un altıncı maddesine dayanarak markanın tescilinin reddi yalnızca ilgililerce Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan talep edilebilir. 

Marka tescili için yapılan başvuru, Kurum tarafından uygun bulunduğunda, en yakın marka bülteninde yayınlanır. Yayın tarihi ile başlayan iki aylık süre içerisinde ilgililer, SMK madde altıda yer verilen sebeplerle bültende yayınlanmış marka başvurularına itiraz edebilirler. Madde altı kapsamında yer verilen ilgili, Kurum ve başvuru sahibi hariç, üçüncü kişilerdir. 

Belirtmemiz gerekir ki, madde altının ve özellikle madde metni içinde yer verilen bemzerlik konusunun doğru anlaşılması ve uygulanması, marka hukuku açısından hayati öneme sahiptir. Zira, kişilerin markaları üzerindeki haklarını korumalarının yolu, markalarını önemle takip edip savunmalarından geçecektir. Uygulamada açıkça görülmektedir ki, marka hakkını elde etmek, korumaktan çok daha kolaydır. 

Marka, [daha önceki yazılarımızda da yer verdiğimiz gibi](https://www.edinimhukuk.com/blog/post/marka-nedir), bir kişi ya da firmanın mal ve hizmetlerini diğerlerinden ayırmak için var olan bir haktır. Dolayısı ile önceden tescil edilmiş bir marka ile aynı ya da ayniyet derecesinde benzeyen başka bir markanın tescil edilmesine kanun koyucu izin vermemiştir. Bunun en büyük sebeplerinden biri ise markaların halk tarafından ilişkilendirilme ihtimalidir. 

Halk tarafından ilişkilendirilme ya da karıştırılma ihtimalinin marka sahipleri ve ilgili tüketicilerin günlük hayatta karşılaştığı oldukça büyük bir problemdir. Halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali günlük hayatta, “fason”, “çakma” ya da “fake” ürün olarak da tabir edilen, çoğunlukla herkesçe bilinen markaların ürünlerine/hizmetlerine benzetilen ancak aslında başka bir sağlayıcı tarafından piyasaya konulmuş ürün ve hizmetlerde görülmektedir. 

Örnek vermek gerekirse, internetten güvendiğiniz firmaların belirli markalı herhangi bir ürününü aratıldığında karşınıza o markaya çok benzeyen ancak düşük kaliteli onlarca ürün çıkmaktadır. Hatta bazen bu durum o kadar büyük seviyelere ulaşmaktadır ki marka sahibi müşteri, kar ve itibar kaybetmektedir.

İşte bu durumları doğuracak, halkı ve marka sahiplerini zarara sokacak ihtimalleri ortadan kaldırmak adına, kanun koyucu, önceki tarihli marka ile ayniyet ya da ayırt edilemeyecek derecede benzerlik unsurunu üçüncü kişilerin yeni marka başvurusuna itiraz nedenleri arasında saymıştır. Markaların ayniyet derecesinde benzer/aynı olamayacağına verilen önem, kanun koyucu tarafından hem mutlak ret hem de nispi ret nedenleri arasında sayılmasından da kolayca anlaşılabilmektedir.

Konuyu daha iyi anlayabilmek adına, SMK madde altının ilgili bentlerine ve gerekli açıklamalara aşağıda yer verilmiştir. 

Birinci bent metni “_Tescil başvurusu yapılan bir markanın, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile aynılığı ya da benzerliği ve kapsadığı mal veya hizmetlerin aynılığı ya da benzerliği nedeniyle, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali varsa itiraz üzerine başvuru reddedilir._” şeklindedir.

Kanun koyucu tarafından belirtilen “aynılık ya da benzerlik” markanın genel görünüşü itibari ile aynılığı ya da benzerliği olarak algılanmalıdır. Zira geleneksel bir marka genellikle, bir takım sözcük ya da harflerden ve logodan oluşmaktadır. Önceki tarihli marka içinde kelime unsuru barındırıyorsa, sonraki tarihli markanın aynı ya da çok benzer harflerden oluşan bir kelime olması, anlamının aynı olması, okunuşlarının aynı olması gibi durumlarda markalar benzer kabul edilir. Burada markaların logo barındırması durumunda logoların görsellerinin, genel temalarının ya da içeriklerinin aynı olması benzerlik ihtimali yaratabilecektir.

Madde metninden anlaşılacağı üzere, markanın genel görünüşü, telaffuzu ve anlamı açısından benzerliğin yanında markanın kapsadığı mal ve hizmetlerin de benzerliği de önemli bir unsurdur. Bunun sebebi aynı mal ve hizmetleri üreten marka sahiplerinin aynı sektörde faaliyet göstermesi ihtimalinin yüksekliğidir. Aynı sektörde faaliyet gösterip aynı mal ve hizmeti üreten kişilerin markalarının da benzemesi halkın ya da hedeflenen tüketici kitlesinin bu iki markayı karıştırma ihtimalini artıracağı şüphesizdir. 

Önceki tarihli marka sahibi, kendi markasına genel görünüm açısından benzer bulduğu, yayınlanmış sonraki tarihli marka başvurulara itiraz edebilecektir.

Altıncı maddenin dört ve beşinci bentleri de yukarıda açıklamış olduğumuz benzerlik hususuna değinmektedir. Dördüncü bent metni “_Paris Sözleşmesinin 1. mükerrer 6. maddesi bağlamındaki tanınmış markalar ile aynı veya benzer nitelikteki marka başvuruları, aynı veya benzer mal veya hizmetler bakımından itiraz üzerine reddedilir_.” şeklindedir.  

Bu maddede atıf yapılmış olan ilgili Paris Sözleşmesi maddesinde de kısaca, sözleşmeye taraf olan ülkelerde tanınmışlığa haiz olan bir markanın, markanın tescilli olmadığı ülkelerde de üçüncü kişilerce tescil edilemeyeceğini bildirir. Sözleşmenin bu maddesi ile, başka bir ülkede tescilli ve tanınmışlığı o ülkenin sınırlarını aşmış bu markaların kazanmış oldukları tanınmışlıktan, markanın sahibi olmayan üçüncü kişilerin farklı ülkelerde haksız kazanç sağlanması önlenmiştir.

Son olarak, SMK madde altının beşinci bendinde, “_Tescil edilmiş veya tescil başvurusu daha önceki tarihte yapılmış bir markanın, Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarının zarar görebileceği veya ayırt edici karakterinin zedelenebileceği hâllerde, aynı ya da benzer markanın tescil başvurusu, haklı bir sebebe dayanma hâli saklı kalmak kaydıyla, başvurunun aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde yapılmış olmasına bakılmaksızın önceki tarihli marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir._”

Bu bentte tanınmış markaya özgü korumanın, Kurum nezdinde tescilli diğer marklardan çok daha geniş kapsamlı olduğuna değinilmektedir. Zira, tanınmış bir marka ile aynı ya da benzer bir markanın başka faaliyet alanında dahi tescilinin yapılamayacağı madde metninde açıkça ortaya konulmuştur. 

Marka başvurusunun önceki tarihli markaya benzerliği konusu oldukça geniş uzmanlık gerektiren bir konudur. Benzerlik müessesesinin konunun uzmanlarınca gözden geçirilmesi hem yeni marka başvurusu yapacak olan hem de kurum nezdinde tescilli markası olan ilgililer için hayati öneme sahip olduğunu belirtmek isteriz. 

Bu yazıda markanın nispi ret unsurlarından benzerliğe ilişkin genel bir açıklamaya yer verilmiştir. Markaların tescili ve korunması hakkında bilgi sahibi olmak için alanında uzman kişilerden danışma ve yardım alınması gerekmektedir.

SMK madde altı da yer verilen markaların benzerliği, tescil edilmiş bir marka ile aynı ya da ayniyet derecesinde benzeyen başka bir markanın tescil edilmesine engeldir.

MARKANIN NİSPİ RET NEDENLERİ- BENZERLİK

Av. Pakize Yıldırım



Deneme süresi; işçi ve işveren arasında gerçekleşen iş sözleşmesine ayrı bir madde olarak koyulan bir hüküm ile işçinin çalışma şartlarını deneyimleyip, işçinin işin niteliğini kavrayıp kavrayamayacağı ve işçinin üstlendiği işi yapabilme yeteneğinin ölçüldüğü süre olarak tanımlanmıştır. 

Deneme süreli iş sözleşmeleri, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 15. Maddesinde düzenlenmiş olup Kanun’un ilgili maddesi şu şekildedir:

 MADDE 15. – Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.”

İş Kanunu’nun 15. Maddesinde belirtildiği üzere, deneme süreli iş sözleşmeleri bireysel iş sözleşmelerinde en çok 2 aya kadar olabilirken bu süre toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilmektedir. Eğer işçi-işveren arasında belli bir deneme süresi kararlaştırılmamışsa varsa toplu iş sözleşmesinde esas alınan süre, eğer toplu iş sözleşmesinde böyle bir süre belirtilmemişse İş Kanunu’nda belirtilen deneme süresi esas alınmalıdır. Deneme süresi işçinin fiilen işe başlamasıyla beraber hüküm ifade eder.


**DENEME SÜRESİ HER İŞ İLİŞKİSİNDE HER ZAMAN VAR MIDIR?** 

İş sözleşmelerinde deneme süresinin belirtildiği ayrı hükmün açıkça iş akdinde belirtilmesi gerekmektedir.  Aksi takdirde her iş ilişkisinin başlamasından sonra ilk iki ayı deneme süresidir şeklinde bir uygulama söz konusu olmayacaktır. İşçi ve işveren arasında düzenlenen iş akdinde deneme süresi öngörülmemiş o iş ilişkisinde deneme süresinin bulunmadığı kabul edilir. 

**İŞ SÖZLEŞMESİ YAZILI ŞEKİLDE YAPILMADIĞI TAKDİRDE DENEME SÜRESİ NASIL DEĞERLENDİRİLECEKTİR?**

Taraflar arasında sözlü olarak yapılan iş sözleşmesinde deneme süresinin bulunduğunu ispatlamak güçtür. İşçi-İşveren arasında yapılan iş anlaşmasının sözlü olması halinde sadece deneme kaydını gösteren özel bir metin imzalanmış ise bu deneme süresinin varlığı geçerlidir. Deneme süresinin yazılı olarak yapılması şartı; taraflar arasında sonradan doğacak uyuşmazlıklardan dolayı ispat şartı açısından önem taşımaktadır. 

**DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA İŞÇİ VE İŞVERENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR?**

Deneme süresi fark etmeksizin işçi sigortasız olarak hiçbir şekilde çalıştırılamaz. İşveren tarafından sigorta yaptırılması işverenin işçiye karşı en önemli yükümlülüklerinden bir tanesidir.

İşçinin iş güvencesi, kıdem tazminatı ve yıllık izin hakkı açısından 2 veya 4 aylık deneme süresinin varlığı bu hakları etkilememektedir. Bu hakların elde edilmesi için aranan çalışma süresinin hesabında deneme süreleri de çalışma süresinden sayılır. Ayrıca işçiler deneme süresi içerisinde hastalandıklarında rapor alarak işe gelmeyebilirler. Bu süre deneme süresinin içerisinde sayılacaktır. İşçiler deneme süresi içerisinde grev, sendikaya üye olma  gibi benzeri durumlarda katılma hakları da mevcuttur. 

Deneme sürelerinde en önemli hususlardan biri ise işçinin deneme süresi içerisinde işten çıkarılması durumunda işe iade davasının söz konusu olup olamayacağıdır. Şöyle ki; işe iade davalarının açılabilmesi için işçinin en az 6 ay işyerinde çalışmış olması gerekmektedir. Henüz bu süre dolmayacağından dolayı deneme süresi içerisinde işten çıkarılan kişi işe iade davası açamaz.

**DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESİH USULÜ NASILDIR?**

Taraflar arasındaki iş sözleşmesinde deneme süresinin olması halinde ve bu süre içerisinde iş sözleşmesini feshedecek olan işçi ve işveren açısından herhangi bir bildirim şartı ve ihbar tazminatı yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Her somut olaya göre hukuki durum değişebilecektir. Basit hatalar, somut olayın ve hukuki kuralların doğru irdelenmemesi sebebiyle hak kaybına uğramamak için uzman kişilerden yardım alınması tavsiye edilir.








Deneme süresi; işçi ve işveren arasında gerçekleşen iş sözleşmesine ayrı bir madde olarak koyulan bir hüküm ile işçinin çalışma şartlarını deneyimleyip, işçinin işin niteliğini kavrayıp kavrayamayacağı ve işçinin üstlendiği işi yapabilme yeteneğinin ölçüldüğü süre olarak tanımlanmıştır. 

DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ


**Ziynet Eşyası Nedir?**

Ziynet eşyası; evlilik sebebiyle damat ve geline verilen altın, gümüş gibi kıymetli madenlerden yapılmış hediyeler şeklinde tanımlanabilecektir. Ziynet eşyası karşımıza evlilik merasimlerinde çiftlere verilen; bilezik, takı seti, saat, küpe, altın, gerdanlık, altın kelepçe vb. şekilde çıkmaktadır.

**Düğün Takıları (Ziynet Eşyaları) Kime Aittir?**

Yargıtay içtihatları uyarınca kadına takılan her türlü ziynet eşyası ve para gibi ekonomik değeri olan eşyalar kadına aittir. Erkeğe takılan ancak kadına özgü olmayan ziynet eşyaları ve para ise erkeğe ait olacaktır. Kadına özgü kavramından kasıt; bilezik, kolye, küpe vb. takılardır. Yani erkeğe takılsa dahi bilezik, kolye, küpe gibi ekonomik değeri olan süs eşyaları kadına ait olacaktır. Ancak erkeğe takılan saat, çeyrek/yarım/tam altın vb. ziynet eşyaları erkeğe ait olacaktır. 

Yukarıda aktarılan genel kuralın yanında  eşler arasında  ziynet eşyalarına yönelik bir sözleşme mevcut ise işbu sözleşme dikkate alınacaktır. Yahut başkaca bir yerel adet var ise ilgili yerel adet dikkate alınarak ziynet eşyalarının kime ait olduğuna bakılacaktır.

**Ziynet Eşyalarına İlişkin Talepler Nasıl İstenir?**

Ziynet eşyalarına ilişkin talepler boşanma davası ile birlikte talep edilebileceği gibi ayrı bir dava konusu da yapılabilecektir. Burada görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Ziynet eşyalarının iadesi talebinin kabulü için; talep edenin istekte bulunması, ziynet eşyalarının varlığını ve karşı tarafta kaldığını yahut geri iade edilmek üzere kendisinden alındığının ispat edilmesi gerekmektedir.

**Ziynet Eşyalarının İadesi ve İspat İle İlgili Örnek Yargıtay Kararları**

"Davacı kadın dava dilekçesinde, ziynet eşyasının davalı erkek ve ailesi tarafından alınıp harcandığını ve kendisine iade edilmediğini iddia etmiş, davalı erkek ise cevabında, kadının talep ettiği kadar altının düğünde takılmadığı ve takılanların kadın tarafından kuaför dükkanı açılmak için kullanıldığını savunmuştur. **Davacı kadın ziynet eşyasının erkek ve ailesi tarafından alındığını ve kendisine geri verilmediğini ispat yükü altındadır. Davalı erkek bu beyanı ile ziynetlerin kendisinde olduğunu kabul etmemiş olup ispat yükünü üzerine almamıştır. Bu durumda, ziynet eşyalarının davalı erkek ve ailesi tarafından alınıp harcandığının davacı kadın tarafından ispatlanması gerekmektedir. Davacı kadının tanıklarının ziynetlere ilişkin beyanı bizzat görgüye dayalı olmayıp aktarımdan ibarettir. Tanıkların iddia edilen vakıayla ilgili somut, görgüye dayalı bir bilgileri yoktur.** Dosyada iddiayı kanıtlamaya elverişli başkaca bir delil de bulunmamaktadır. Davacı kadın yemin deliline dayanmamış, gösterdiği diğer delillerle de dava konusu ziynet eşyalarının erkek tarafından elinden alındığını ve iade edilmediğini ispat edememiştir. Bu durumda mahkemece, davacı kadının ziynet alacağı talebinin reddi gerekirken, kabulü doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir." (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2021/4979 E. , 2021/7845 K.)
   
 "**Ziynet eşyası rahatlıkla saklanabilen, taşınabilen, götürülebilen nitelikte eşyalardan olması nedeniyle normal koşullarda ziynet eşyasının kadının üzerinde olduğunun kabulü gerekir. Hayat deneyimlerine göre olağan olan bu çeşit eşyanın kadının üzerinde olması ya da evde saklanarak muhafaza edilmesidir.** Bunların erkeğin zilyetlik ve korunmasına terk edilmesi olağan durumla bağdaşmaz. Bunun doğal sonucu olarak; evden ayrılmayı tasarlayan kadının bu eşyaları yanında götürmesi veya gizlemesi veya evden ayrılırken üzerinde götürmesi mümkündür. **Bu durumda kadın eşin dava konusu edilen ziynet eşyaları hakkında ilk olarak varlığını, ikinci olarak da varlığı kanıtlanan bu ziynetlerin evlilik birliği içinde kendisinden alındığını ve tekrar iade edilmediğini eğer bu şekilde elinden alınmamış ise evden ayrılırken bu eşyaları yanında götürmesinin mümkün olmadığını ispat yükü altındadır.** " (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/2443 E., 2020/918 K.)
 
 "Davacı kadın dava dilekçesinde, davalı erkeğin 20 TL verip kendisini babasının evine gönderdiğini ve daha sonra aramadığını, ziynet eşyalarının kendisine iade edilmediğini iddia etmiş, davalı erkek ise süresinde vermiş olduğu cevap dilekçesinde, davacı kadının el öpmek amacıyla babasının evine gittiğini ve ziynet eşyalarını yanında götürdüğünü ziynet eşyalarının kadında bulunduğunu savunmuştur. Dosya içerisinde bulunan fotoğraflar üzerinde kuyumcu bilirkişi rapor hazırlayarak dosyaya sunmuş olup ziynetlere ilişkin tanık beyanı bulunmamaktadır. Davacı kadın ziynet eşyasının erkek tarafından alındığını ve kendisine geri verilmediğini ispat yükü altındadır. Ziynet eşyalarının niteliği gereği, kadının ortak konuttan ayrılırken yanında götürmesi hayatın olağan akışına uygun düşer. Davacı kadının tanıklarının ziynetlere ilişkin beyanı bizzat görgüye dayalı olmayıp aktarımdan ibarettir. Tanıkların iddia edilen vakıayla ilgili somut, görgüye dayalı bir bilgileri yoktur. Dosyada iddiayı kanıtlamaya elverişli başkaca bir delil de bulunmamaktadır. Davacı kadın yemin deliline dayanmamış, gösterdiği diğer delillerle de dava konusu ziynet eşyalarının erkek tarafından elinden alındığını ve iade edilmediğini ispat edememiştir. Bu durumda mahkemece, davacı kadının ziynet talebinin reddi gerekirken, kabulü doğru olmamış ve bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi."(Yargıtay 2. Hukuk Dairesi  2017/7077 E.,  2018/12741 K.)
 
 Davacı kadın dava dilekçesinde, tarafların evlendikten sonra davalının babası ile ikamet ettiklerini, ziynet eşyalarının müşterek haneyi terk ederken davalıların zilyetliğinde kaldığını belirterek dava dilekçesi ekinde bildirdiği ziynetlerin aynen iadesi, olmadığı takdirde bedelinin ödenmesini talep etmiş, cevaba cevap dilekçesi ile de; tarafların bir süre davalı ... ile aynı evde ikamet ettiklerini, daha sonra ziynet eşyalarının satılarak davalı ...'in ailesinin alt katındaki dairenin satın alındığını, davalılar ile ikamet ettiği evin alt katına taşındıklarını, bu ev alınırken ziynet eşyalarının kullanıldığını ve bu evin davalı ...'in kardeşi ....... adına kaydedildiğini, bu taşınmazın daha sonra satılarak davalı ... adına minibüs hattı ve minibüs satın alındığını belirtmiştir. Davalı erkek ise cevap dilekçesinde ziynet eşyalarını davacı kadının giderken yanında götürdüğünü, bir kısım ziynet eşyasının davacı adına araba alınırken bozdurulduğunu beyan etmiştir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, kararın davalılarca istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesince davacı tanığı ... ile davalılar arasında husumet olduğundan bu tanığın beyanıyla davanın kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu, davacıya dava dilekçesinde dayandığı yemin delilini kullanma hakkı hatırlatılarak sonucuna göre işlem yapılması gerektiği gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. İlk derece mahkemesince, 11.03.2021 tarihli kararla, davacı kadının ziynet eşyalarına ilişkin iddiasını ispat edemediği, yemin deliline dayanmasına rağmen davalıya yemin teklif etmeyeceklerini bildirmesi karşısında davanın reddine karar verilmiş ve karar davacı kadın tarafından istinaf edilmiştir. Bölge adliye mahkemesince, davacının istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir. Her ne kadar tanık ....’un beyanlarının davalılarla arasında husumet olduğu gerekçesiyle hükme esas alınmadığı belirtilmiş ise de, tanığın, davalı ... ile düğününe gelmediğinden küs olmasının aralarında husumet olduğunu göstermeyeceği, **tanığın beyanlarını çürütecek nitelikte dosyada delil olmadığı gibi tanığın beyanlarının dosya içeriğiyle ve olayların akışıyla uyumlu olduğu anlaşılmaktadır.** Gerçekleşen bu durum karşısında, dosyadaki tüm deliller birlikte değerlendirilip gerçekleşecek sonucu uyarınca kadının varlığı kanıtlanan ziynetleri yönünden davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile davasının tümüyle reddine karar verilmesi doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi  2021/6530 E.,  2021/7210 K.)

Bu yazımızda konumuzdan genel hatları ile bahsedilmiştir. Somut olaya göre değişen birçok husus bulunmakta olup hukuki sürecin daha sağlıklı yönetilmesi adına her zaman bir uzmandan yardım almakta fayda vardır.

Faydalı olması dileğiyle.
   

Ziynet eşyası; evlilik sebebiyle damat ve geline verilen altın, gümüş gibi kıymetli madenlerden yapılmış hediyeler şeklinde tanımlanabilecektir. Ziynet eşyası karşımıza evlilik merasimlerinde çiftlere verilen bilezik, takı seti, saat, küpe, altın, gerdanlık, altın kelepçe vb. şekilde çıkmaktadır.

Makalelerimiz

LAZER EPİLASYON SONUCU OLUŞAN ZARAR SEBEBİYLE SORUMLULUK

MEHİR SENEDİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

ARAÇTAN MAHRUM KALMA TAZMİNATI NEDİR?

MARKANIN NİSPİ RET NEDENLERİ- BENZERLİK

DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

ZİYNET EŞYALARI (DÜĞÜN TAKILARI) DAVASI