**TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI**


Zilyetlik kavramı oldukça geniş kapsamlı bir tanıma sahip olmakla birlikte, Medeni Kanunun 973/1 maddesinin ''zilyet'' tanımından yola çıkılacak olursa ''bir şey üzerinde fiili hakimiyet kurulması hali'' olarak tanımlanabilir. Bir şeyin zilyedi olunup olunmadığı hususu yazımızın konusu olmamakla birlikte kiracı, ödünç alan, intifa hakkı sahibi ve hatta haksız zilyet dahi bu kapsamda değerlendirilmektedir. 

Yazımızın konusu daha ziya**de 3091 sayılı ''Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun'**'un incelenmesi mahiyetinde olacaktır. İşbu kanun gerçek veya tüzel kişilere ait taşınmazlar ile kamuya ait olan taşınmazlara karşı yapılan tecavüzleri kapsamaktadır. 

**Tecavüz ve Müdahalenin Kapsamı**


Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulama Şekli ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 11. Maddesi ile tecavüz ''taşınmaz malı zorla veya zilyedinden habersiz olarak işgal etmek veya ele geçirmek veya taşınmazın aynında değişiklikler meydana getirmek'' olarak; müdahale ise ''zilyedin taşınmaz mal üzerindeki mutlak hakimiyetini kısmen veya tamamen ihlal etmek'' olarak tanımlanmıştır. Yine aynı Yönetmeliğin 12. Maddesi ile tecavüz ve müdahale sayılabilecek haller sayılmıştır. Bu kapsamda bahçe, tarla ve arsa gibi arazi üzerinden devamlı olarak gelip geçmek suretiyle zilyedin taşınmazdan istifade etmesine engel olmak; ekim ve dikimde bulunmak; bir hak iddia ederek tarla veya bahçelerdeki mahsulü biçmek, toplamak; başkasının taşınmaz malına taş, toprak, ağaç, gübre ve benzeri şeyleri bırakmak suretiyle zilyedin taşınmazdan istifade etmesine engel olmak; sulama veya içme sularından, su kuyularından, sarnıçlarından, su yollarından, su borularından ve arklarından yararlanmayı engellemek; başkasının arazisi üzerine su geçirmek üzere ark açmak; temel açmak, hendek kazmak, bina yapmak ve bunlara benzer eylemler müdahale ve tecavüz olarak kabul edilmiştir. 

 Kanunun konut, dükkan, depo ve ahır gibi damlı yapılarda uygulanabilmesi için ise müdahalenin ''fuzuli işgal'' kapsamında olması gerekmektedir. Fuzuli işgal; bir taşınmazı, sahibinin izin ve rızası olmayarak işgal etme, başka bir deyişle bir taşınmazın maliki veya onun yerine bu konuda işlem yapmaya yetkili vekil veya mümessil gibi kimselerle hukuki bir bağlantı kurmadan rıza dışı, henüz boşaltılmamış veya herhangi bir suretle boşalan damlı bir yapıya, eylemli bir durum yaratarak kendiliğinden girme durumudur. (Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulama Şekli ve Esaslarına Dair Yönetmelik m. 15) 

**Tecavüz ve Müdahale Halinde İdareye Başvuru**

Taşınmazına karşı, yukarıda bahsedildiği gibi müdahale ya da tecavüz niteliğinde bir eylemin gerçekleştiğini düşünen zilyet, taşınmaz malı merkez ilçe sınırları içinde ise il Valiliğine, diğer ilçelerde ise Kaymakamlığa başvuru yapabilmektedir. 

Zilyet, tecavüz veya müdahaleyi öğrendiği tarihten itibaren 60 gün içinde yetkili idari makama başvurmalıdır. Tecavüz veya müdahalenin vuku bulduğu tarihten itibaren 1 yıl geçtikten sonra ise, hiçbir şekilde bu Kanuna dayanılarak başvuruda bulunulamaz. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerle menfaati umuma ait olan taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerde ise süre aranmaz.


Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, tecavüz ve müdahalenin önlenmesine konu anlaşmazlığa yönelik açılmış bir dava yahut mahkeme tarafından verilmiş bir ihtiyati tedbir varsa idareden taşınmaz mala yapılan tecavüzün önlenmesi talep edilemez. Zilyetliğin idari yoldan korunmasına konu edilen taşınmazın herhangi bir davaya konu edilmiş olması Kanunun uygulanmasına engel teşkil etmez. Örneğin boşanma davasında mal paylaşımına konu edilmiş olması taşınmaz hakkında 3091 sayılı Kanuna göre bir karar çıkmayacağı anlamına gelmez. Ancak taraflar arasında Medeni Kanuna göre mülkiyet hakkına dayalı bir müdahalenin men’i veya zilyetliğin ihlali nedeniyle açılmış bir tecavüzün ref’i davası var ise bu Kanuna göre tecavüzün önlenmesi talep edilemez. 


**Soruşturma ve Karar**


Usulüne uygun başvuru üzerine vali veya kaymakam yahut da yetkilendirecekleri kişiler yerinde soruşturma yapar. Keşif esnasında tarafların tanıkları ve yetkili kişi gerekli görürse tarafsız kişiler ile yetkili birimler dinlenir. İfadeler Ceza Muhakemesi Kanununca yeminli olarak dinlenir ve soruşturma 15 gün içerisinde tamamlanarak karar verilmesi gerekir. 

Kanunun 7. Maddesine göre, verilen kararlar idari yargı yolu açık olmak üzere kesindir. Açık olan yazı ve hesap hataları ise yetkili idarece re'sen düzeltilebilir. 


İdarece verilen kararın kesin olması üstün bir hak iddiasında bulunanların adli yargı yoluna başvuru yapmasını engellemez. 

**Kararın Uygulanması ve Uyulmaması Halinde Yaptırımı**


Zilyedin yapmış olduğu başvurunun kabulü halinde, kararı vermeye yetkili amirce görevlendirilecek infaz memuru kararı yerine getirir. İnfaz memuru, kararı önüne geldiği tarihten itibaren 5 gün içinde yerine getirir. 

Kanunun 15. Maddesi ile taşınmaz mala aynı mütecaviz tarafından yahut onun yararına başkaları tarafından kasten yapılan tecavüz ve müdahaleler suç olarak kabul edilmiş olup fail maddede düzenlenmiş hali ile cezalandırılır.


**Verilen Karara Karşı İdari Başvuru Yolu (İptal Davası)**


İdarece verilen kararın hukuka aykırı olduğunu iddia eden kişi, kararın kendisine tebliğinden itibaren 60 günlük hak düşürücü süre içerisinde İdare Mahkemesinde iptal davası açma hakkına sahiptir. İdarece verilen karar kesin karar niteliğinde olduğundan, karara itiraz edecek olan kişinin ayrıca İYUK madde 11 ile düzenlenen ''Üst Makama Başvuru'' şartını sağlaması gerekmez. Bu sebeple 60 günlük iptal davası açma süresi kararın tarafa tebliğinden itibaren başlamakta olup taraf, üst makama başvuru yapsa bile iptal davası açma süresi durmayacaktır. 

Yazımızda her ne kadar genel hatları ile 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun amaç, kapsam ve uygulamalarından bahsetmiş isek de somut olaya göre değişen birçok husus bulunmakta olup hukuki sürecin daha sağlıklı yönetilmesi adına her zaman bir uzmandan yardım almakta fayda vardır. 


Taşınmazına karşı, yukarıda bahsedildiği gibi müdahale ya da tecavüz niteliğinde bir eylemin gerçekleştiğini düşünen zilyet, taşınmaz malı merkez ilçe sınırları içinde ise il Valiliğine, diğer ilçelerde ise Kaymakamlığa başvuru yapabilmektedir. 

Zilyet, tecavüz veya müdahaleyi öğrendiği tarihten itibaren 60 gün içinde yetkili idari makama başvurmalıdır. Tecavüz veya müdahalenin vuku bulduğu tarihten itibaren 1 yıl geçtikten sonra ise, hiçbir şekilde bu Kanuna dayanılarak başvuruda bulunulamaz. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerle menfaati umuma ait olan taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerde ise süre aranmaz.


TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI

Av. Hüsne Şahin

email

Görevi Kötüye Kullanma suçu TCK'nın 257. maddesi ile düzenlenmiş olup ''görevi kötüye kullanmak'' terimi en basit hali ile kamu görevlisinin görevlerine aykırı hareket etmesi, görevini yapmayı ihmal etmesi yahut yapmaması olarak tanımlanabilir. 

765 sayılı önceki Ceza Kanunu düzenlemesi sebebi ile görevi ihmal, keyfi muamele gibi tanımlar ile de karşılaşmak mümkündür. Her ne kadar eski düzenleme ile ismi verilen suçlarda tipik ayrımlar olsa dahi yeni TCK ile bu tarz bir ayrıma girilmemiş ve tüm bu suçlar ''görevi kötüye kullanma suçu'' çatısı altında toplanmıştır. 

Bununla birlikte görevi kötüye kullanma suçu ile zimmet (TCK madde 247), rüşvet (TCK madde 252) ve irtikap (TCK madde 250) suçlarını birbirinden ayırmak da önem arz etmektedir. Bu hususu farklı bir yazımız ile irdelemek daha faydalı olacaktır.

**Kimler Bu Suçun Faili Olabilir?**

Görevi kötüye kullanma suçunun faili yalnızca kamu görevlileri olabilmektedir. Peki kamu görevlisinden kasıt nedir? 

Kamu görevlisi TCK'nın 6. Maddesinin C Bendi ile ''_kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi_'' olarak tanımlanmıştır. Burada önemli olan nokta kişinin yaptığı işin kamusal faaliyet niteliğini taşımasıdır. Kanunun gerekçesinde de bu hususa değinilmiş olup madde gerekçesinden kimlerin kamu görevlisi sayılıp kimlerin sayılmayacağı anlaşılmaktadır: 

_765 sayılı Türk Ceza Kanunundaki “memur” tanımının doğurduğu sakıncaları aynen devam ettirecek nitelikte olan tanım, Tasarı metninden çıkarılarak; memur kavramını da kapsayan “kamu görevlisi” tanımına yer verilmiştir. Yapılan yeni tanıma göre, kişinin kamu görevlisi sayılması için aranacak yegane ölçüt, gördüğü işin bir kamusal faaliyet olmasıdır.

Bilindiği üzere, kamusal faaliyet, Anayasa ve kanunlarda belirlenmiş olan usullere göre verilmiş olan bir siyasal kararla, bir hizmetin kamu adına yürütülmesidir. Bu faaliyetin yürütülmesine katılan kişilerin maaş, ücret veya sair bir maddî karşılık alıp almamalarının, bu işi sürekli, süreli veya geçici olarak yapmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Bu bakımdan, örneğin mesleklerinin icrası bağlamında avukat veya noterin kamu görevlisi olduğu hususunda bir tereddüt bulunmamaktadır. Keza kişi, bilirkişilik, tercümanlık ve tanıklık faaliyetinin icrası kapsamında bir kamu görevlisidir. Askerlik görevi yapan kişiler de kamu görevlisidirler. Bu bakımdan örneğin bir suç vakıasına müdahil olan, bir tutuklu veya hükümlünün naklini gerçekleştiren jandarma subay veya erleri de, kamu görevlisidirler.

Buna karşılık, kamusal bir faaliyetin yürütülmesinin ihaleye dayalı olarak özel hukuk kişilerince üstlenilmesi durumunda, bu kişilerin kamu görevlisi sayılmayacağı açıktır._

Ayrıca bazı kanunlarda, kamu görevlisi gibi cezalandırılacak olan kişiler özel olarak belirlenmiş olup belirtilen şahısların da bu suçun faili olabileceği göz ardı edilmemelidir. (Bkz. Kooperatifler Kanunu madde 62)


Tüm bu hususlarla birlikte kamu görevlisi olmayan kişilerin bu suça azmettiren yahut yardım eden olarak iştirak edebileceklerini belirtmek isteriz. 

**Suç Hangi Fiillerle İşlenir?**
 
Kanun maddesine göre iki farklı fiille bu suç işlenebilir: 

1-Görevin gereklerine aykırı hareket etmek sureti ile
2-Görevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme gösterilmesi sureti ile
Burada dikkat edilmesi gereken husus, kamu görevlisinin kendi görev kapsamına giren bir yetkiyi hukuka aykırı kullanması, ihmal etmesi yahut geciktirmesidir. Yargıtay'a göre ''Görevi kötüye kullanma suçunda, kötüye kullanılan bizzat görev değil kamu görevlisinin sahip olduğu yetkidir. Kamu görevlisinin kendi görev alanına giren yetkilerini kötüye kullanmak sureti ile mevzuat ve etik kuralların öngördüğü usul ve esaslardan farklı bir biçimde yapması, görevde yetkinin kötüye kullanılmasıdır.'' 

Kamu görevlisinin kendi görev alanına girmeyen, yetkisiz olduğu bir kamu faaliyetine ilişkin olarak ise görevi kötüye kullanma suçunu işlemesi mümkün değildir. 

**Suçun Oluşması İçin Meydana Gelmesi Gereken Neticeler**

Görevi kötüye kullanma suçu bir zarar suçu olup suça konu fiillerin bazı sonuçlar doğurması gerekir ki bu suç oluşsun. İş bu neticelerden herhangi biri gerçekleşmediği takdirde suç oluşmaz. Kanunda üç farklı netice sayılmıştır:

1-Kişilerin mağduriyetine neden olma
2-Kamunun zararına neden olma
3-Kişilere haksız bir yarar sağlama

**Suçun Manevi Unsuru**

Görevini kötüye kullanma suçu ancak genel kast manevi unsuru ile işlenebilir. Kanun, bu suçun taksirli şeklini cezalandırmamaktadır. Her ne kadar TCK madde 257'nin 2. Fıkrası ile suçun ihmal ya da gecikme göstererek de işlenebileceği düzenlenmiş ise de bu taksirle işlenebileceği anlamına gelmemektedir. Burada fiil ihmali olup ihmalin de kasıtlı olarak yapılması gerekmektedir. 

**Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Cezası**

Suçun, görevin gereklerine aykırı hareket etmek sureti ile işlenmesi halinde 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile; görevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme gösterilmesi sureti ile işlenmesi halinde ise 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.

Görevi kötüye kullanma suçunda, verilen ceza koşulları oluştuğu takdirde para cezasına çevrilebileceği gibi verilen cezanın ertelenmesi ya da hüküm hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi de mümkündür. 

**Şikayet Süresi ve Zamanaşımı**

Görevi kötüye kullanma suçu şikayete tabi suçlardan olmayıp soruşturulması ve kovuşturulması yalnızca dava zamanaşımı süresi ile sınırlıdır. Burada dava zamanaşımı 8 yıl olup olay tarihinden itibaren 8 yıl geçmesine rağmen soruşturma yapılmamışsa suç, zamanaşımına uğrar ve cezalandırılamaz. 

Görevi kötüye kullanma suçu için ceza zamanaşımı ise 10 yıldır. Fail mahkumiyet hükmü alıp da üzerinden 10 yıl geçmişse ve cezası infaz edilmemişse failin hapis cezası ortadan kalkar.

Bu yazımızda her ne kadar genel hatları ile görevi kötüye kullanma suçundan bahsetmiş isek de somut olaya göre değişen birçok husus bulunmakta olup hukuki sürecin daha sağlıklı yönetilmesi adına her zaman bir uzmandan yardım almakta fayda vardır. 

''görevi kötüye kullanmak'' terimi en basit hali ile kamu görevlisinin görevlerine aykırı hareket etmesi, görevini yapmayı ihmal etmesi yahut yapmaması 

Makalelerimiz

TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI

GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU